روزنه‌های نور

معرفی کتاب « بوطیقای فضا »
نویسنده: گاستن باشلار
مترجمان: مریم کمالی، محمد شیربچه
ناشر: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان

▫باریکه های نوری از چارچوب خانه، کلون در، قفسه، اتاق زیر شیروانی، دخمه های قدیمی و کلبه های روستایی در این کتاب سوسو می زنند؛ هم چون نقطه هایی از نور، که به هندسه ی متعالی گاستن باشلار روشنی می بخشند. « بوطیقای فضا » که در ظاهر حوزه ی بررسی خود را به خانه و فضای درونی و بیرونی آن محدود می کند، عمیقا گسترش می یابد، در لبه های تخیل به ارتعاش در می آید و زوایای روح و دالان های تودرتوی ذهن را می کاود. باشلار در مفهوم خانه به استعاره ای انسانی دست می یابد.
هیچ نویسنده ی دیگری مثل باشلار تا این اندازه دقیق و استادانه به مفهوم فضای خانگی نپرداخته است. باشلار در نظر دارد که خانه پیش از هر چیز موضوع هندسی طرح ها و زوایای دقیق است اما از خواننده اش می خواهد بیندیشد که چه طور همین خطوط دقیق هندسی پذیرای ویژگی ها و پیچیدگی های انسانی می شوند و چگونه خانه خود را با ساکنان اش تطبیق می دهد.
باشلار خود را اسیر تاریخ معماری و جزئیات ساختن یک بنا نمی کند و به خانه نه با چشمان بیننده ای معمولی که با نگاه اندیشمندی بزرگ و انسانی کیهان مدار می نگرد: « خانه ای که زمانی در آن زیسته ایم، جعبه ای بی خاصیت نیست. فضای مسکونی فضای هندسی را تعالی می بخشد » . هر خانه ی قدیمی که زمانی مسکون بوده است با هندسه ی پرطنین و شاخص خود برای باشلار موضوعی می شود برای بررسی تاثیر متقابل سکونت آدمی و شکل هندسی. .
.
▫«#بوطیقای_فضا» کتابی به قلم گاستن باشلار (۱۹۶۲- ۱۸۸۴)، فیلسوف، ریاضی‌دان، شاعر و معرفت‌شناس فرانسوی است. کتاب محصول «خیال شاعرانه» است و «از علیت، گریزان». اگر از باشلار پرسیده شود که مهم‌ترین فایده خانه چیست؟ پاسخ خواهد داد: «خانه، پناهگاه رویاپردازی است.». «خانه، گهواره‌ایست بزرگ.» به همین‌جهت، او معتقد است که انسان‌ها مدیون خانه‌هایشان هستند چرا که آن‌ها بسیاری از خاطرات را در خود جای می‌دهند، اگر که استادانه بنا شده و ماواهایی برای سکونت خاطرات داشته باشند.

خانه از نظر او «یکی از بزرگترین قدرت‌های ترکیب‌کننده اندیشه، خاطره و رویای آدمی است. او خانه را اولین جهان هر کس می‌داند و اهمیتی ویژه برای خانه دوران کودکی قائل است، جایی که هر فرد در آن زاده می‌شود. جایی که حتی اگر به لحاظ فیزیکی محو شود ما در رویاهای شبانه‌مان به آن بازمی‌گردیم.