معرفی کتاب فضا در معماری ایران

« معماری معاصر ایران»، این عبارت شما را به یاد چه چیز می اندازد؟ فضاهای شهری امروز، قوطی های رنگارنگی که هر روز به تعدادشان افزوده می شود یا یک گمشده؟ درست است یک گمشده است که غالب معماران از آن سخن گفته اند و در رثای آن مرثیه ها سروده اند اما در راستای دست یابی به آن کار چند انی صورت نگرفته است.
کتاب نقش فضا در معماری ایران، حاصل ثبت و بررسی مشاهدات مولف آن از سال 1352 تا به امروز در مسیر دست یابی به سرچشمه های معماری ایرانی در راستای تحقق معماری معاصر ایران می باشد و الگوهای استفاده شده در معماری ایرانی را که حاصل تجربه معمارانه قوم ایرانی از فضای باز، بسته، پوشیده در یک شبکه فضایی سه بعدی با مصالح همیشگی معماری یعنی فضا و نور می باشد، به تصویر می کشد. تا دانش آموختگان این مسیر بدانند آنچه را طراحی می کنند « از کجا آورده اند» .
این کتاب مشتمل بر هفت گفتار درباره زبان و توان معماری است که هر یک جنبه ای از احوال معماری ایران را بررسی می کند. در عین حال، این هفت گفتار برمدار یک هدف قرار دارد : بسترسازی برای تدوین زبان معماری معاصر ایران.

گفتار نخست ؛ در این گفتار مولف معماران را به ثبت و بررسی مشاهداتشان برای نزدیک تر شدن به یکدیگر و به معماری فرا می خواند.
گفتار دوم؛ در این گفتار سخن از اندوخته های معماری ایران است که به کوشش اندیشمندان و معماران اروپایی و امریکایی و ایرانی جمع آوری شده و به جهانیان شناسانده شده است اما نه در توان و شان معماری ایران. در این گفتار براساس بررسی های صورت گرفته معماری ایران را برحسب زوایای نگاه متفکران و مقوله های مورد نظر آنان به عناوینی دسته بندی شده و هرکدام به تفکیک بررسی شده است و منابعی در ذیل آن برای علاقه مندان معرفی شده است:
نگاه به معماری ایران از زاویه باستان شناسی
نگاه به معماری ایران از زاویه تاریخ هنر
نگاه به معماری ایران از زاویه عرفان ایران
نگاه به معماری ایران از زاویه اسطوره شناسی
نگاه به معماری ایران از زاویه انسان شناسی
نگاه به معماری ایران از زاویه گوناگونی بناها و فضاهای شهری
نگاه به معماری ایران در مقایسه با سایر هنرهای ایران

گغتار سوم؛ در این گفتار مولف تجربه خود را در مورد معماری تهران بازگو می کند. مولف در این فصل تهران را به پنج دوره ساخت و ساز شهری متفاوت دسته بندی می کند. این پنج دوره به ترتیب ورود به صحنه شهری شامل بافت تاریخی، بافت قدیمی، بافت جدید، بافت حومه ای و ناپیوسته می باشند.
در نام گذاری اعتباری این بافت‌ها زمان و سرعت شکل گیری ، ترتیب کاربری اراضی، استقرار، پیوستگی، تسلسل بنا و فضاهای شهری، انواع شبکه معابر، تعادل زیست محیطی، هماهنگی عناصر تشکیل دهنده هر بافت، تراکم ساختمانی و جمعیتی مدنظر بوده است و هر کدام به تفکیک با تصاویر مرتبط توضیح مختصری داده شده است.
گفتار چهارم؛ در این گفتار مولف با شیوه روایی و با به نمایش گذاشتن یک مصاحبه ی و تفکر برانگیز به بیان مطالبی در مورد معماری و موسیقی ایرانی می پردازد. در این مصاحبه مولف به عنوان میزبان، معماری معاصر ایران و موسیقی ایران به عنوان میهمان حضور دارند.
این مصاحبه بازنویسی مجددی از متن گفتگویی است که در سال 1369 در کتاب معماری و موسیقی چاپ شده است.
مولف کوشیده است در این کتاب با تکیه بر تجربه چندین دهه ی خود هر برگ از این دفتر را به گونه به نگارش در آورده که خواننده در آغاز هر فصل از کتاب تجربه‌ی تازه‌ای را شروع می‌کند. این نوع نگارش متفاوت هر فصل به خواننده کمک میکند که این کتاب را با حوصله ورق زند و هر برگ از آن را لمس کند.
گفتار پنجم؛ در این گفتار مولف عواملی را بررسی می کند که معماری ایران برای امروزی شدن آن ها را گذرانده اشت.
گفتار ششم؛ در این بخش به نوآوری و خلاقیت در معماری ایران پرداخته می شود. در شرایطی که برداشت متعاررف از معماری ایران آنست که اکثر ابنیه مثل هم هستند.
گفتار هفتم؛ گفتار پایانی استنتاج معیارهای معماری معاصر ایران از درون گفتارهای اول تا ششم است.در این بخش برخی از ویژگی های که لازمه سازماندهی آگاهانه فضاست ارائه شده است و معماران علاوه بر بیان معمارانه عناصر بنا به کوشش در جهت تمرکز بر کنش خلاقانه در نحوه ترکیب ، تعریف و بسط جزء فضاها فرا می خواند.
که این هفت گفتار عرضه کننده دستاوردهایی در راستای شناخت معماری از غیر معماری می باشد، که از آن دست، تشخیص عوامل تکامل بخش معماری ایران، کشف زبان معماری ایران از طریق بسط ادبیات آن، عصریت در معماری ایران، دیده بانی و نقد گذشته و حال، روش شناسی معماری ایرانی در طی مراحل شناخت می باشد.

مولف در این مسیر لغات و اصطلاحاتی را برای ادبیات معماری ایران ارائه کرده است و در راستای ترویج آن ها و مطالب مورد پژوهش، کارگاه هایی تحت عنوان «معماری معاصر ایران- ICAW» شکل گرفته است و در اثر تازه نشر یافته دیگری از همین نویسنده تحت عنوان «خانه در فرهنگ و طبیعت معماری ایران» که نشانگر باز بودن باب گفتگو در این زمینه است و این نوشتار آغازی است برای پیمودن راهی بی پایان