«می‌گویند اختراع چاپ از عوامل اصلی پیدایش رنسانس در ایتالیا و سر‌آغاز تمدن جدید در اروپا بوده است. اگر همین تصور را در مورد ایران به‌کار بریم و آغاز تجدد و بیداری ایرانیان را در قرن نوزدهم از پیامدهای صنعت چاپ بشماریم، اغراق نکرده‌ایم...»