"چرخه زندگی" یکی از جام های طلایی مارلیک

جام چرخه زندگی از مارلیک

یکی از جام های طلایی که از مارلیک کشف شده است، به نام "چرخه زندگی" معروف است. این جام 20سانتی متر ارتفاع دارد و 14 سانتی متر قطر دهانه آن می باشد. شاید در نگاه اول نقش روی جام داستان زندگی یک بز کوهی از ابتدای تولد تا زمان کشته شدن به وسیله یک گراز وحشی را با تمام جزییات  نشان می دهد.

اولین حفاری های باستان شناسی در مارلیک و مناطق اطراف آن در سال 1343 انجام شد و در این کاوش 53 گور که به طور منظم در کنار هم ساخته شده بود، کشف شد. در کنار اسکلت های مردگان که به پهلو، با زانوهای خمیده روی قطعه ای از سنگ آرمیده بودند، اشیای قیمتی فراوانی به دست آمد. این موضوع ثابت می کرد که احتمالا تپه ی مارلیک قبرستان سلاطین و خانواده های این منطقه بوده است.

گروهی از پژوهشگران معتقدند مارلیک از دو واژه "مار" یعنی مار و "لیک" به معنای سوراخ ایجاد شده و به دلیل انبوه مارهایی که در این تپه زندگی می کنند؛ به این نام خوانده می شود. بدین گونه، افسانه مار و گنج در این تپه مصداق واقعی پیدا کرده است اما بعضی واژه مارلیک را یک واژه تاریخی می دانند که از دو جزء مارد به معنی "اقوام مارد" و لیک به معنای "قوم و عشیره" ساخته شده است. اگر این نظریه درست باشد، گنجینه مارلیک به قوم آمارد از اقوام بومی ایران تعلق دارد. در این میان جام های مارلیک نمونه ی بی بدیل هنر ایرانی است که شهرت جهانی دارد.