آینده‌ای روشن برای طنز یزد
حجت‌الاسلام مهدی پرنیان، سال 1354 در شهر یزد به دنیا آمده است و دانش‌آموختۀ حوزۀ علمیۀ قم است. کارشناسی ارشد ارتباطات دارد و چند سالی می‌شود که طنز را به‌صورت جدی دنبال می‌کند و از سال 94 تا الان مسئول دفتر طنز حوزه هنری یزد است. لباس روحانیت می‌پوشد اما طنز می‌نویسد. چون این دو موضوع هیچ منافاتی با هم ندارند. خودش می‌گوید که از دوران دبیرستان با طنز آشنا شده است. زمانی که تقریبا تمام مجلات «خورجین» و «طنز و کاریکاتور» را جمع کرده است. وقتی مجله «گل‌آقا» منتشر می‌شود و اولین شماره‌اش را می‌بیند، تفاوت عمده آن را با بقیه مجلات متوجه می‌شود و از انتشار اولین شماره مجله گل‌آقا، به طور مداوم و هفتگی تمام شماره‌های هفتهنامه گل‌آقا را تا آخرین شماره خریداری و مطالعه می‌کند. پس اگر همه شماره‌های هفته‌نامۀ گل‌آقا را خواستید، به ایشان مراجعه کنید! مهدی پرنیان می‌گوید: « همین مطالعۀ مجلات گل‌آقا خیلی کمک کرده که این ذوقِ نداشتۀ ما یه‌کم تکون بخوره و بعضی وقت‌ها طنزی بنویسیم. »
حالا برویم پای صحبت‌های آقای پرنیان بنشینیم.
* لطفا از تاریخچۀ طنز و طنزپردازی در استان یزد برای ما بگویید.
طنز و طنزپردازی در یزد تاریخچۀ خیلی مفصلی ندارد و در حد بذله‌گویی‌هایی است که در اشعار شعرای قدیم یزد مثل وحشی بافقی، فرخی یزدی، ریاضی یزدی و دیگر شاعران دیده می‌شود. اما طنز به عنوان یک جریان که نگاهی جدی به آن شود، به خصوص شعر طنز، در چند سال اخیر در جامعه رواج پیدا کرده است. البته اوایل انقلاب طنز در نمایشنامه‌ها و تئاترهایی که اجرا می‌شد به‌صورت جریانی وجود داشت، ولی در طنز مکتوب جریان خاصی را نداشتیم. از زمان انتشار مجله گل‌آقا، تحول بزرگی در جریان طنز ایجاد شد. بعد هم به همت مرحوم ابوالفضل زرویی نصرآباد، که اصالتا یزدی و یکی از مفاخر استان ما هستند، محفل «در حلقۀ رندان» تشکیل شد و جریان‌سازی خوبی در زمینه طنز آغاز شد که موج این جریان به یزد هم رسید و حالا چند سالی هست که محافل طنز مکتوب در یزد برگزار می‌شود و شکر خدا آثار خوبی هم داشته است.
* از زمان حضور شما به عنوان مسئول دفتر طنز حوزه هنری یزد، چه فعالیت‌هایی در زمینه طنز انجام شده است؟
افتتاح دفتر طنز حوزه هنری یزد با شروع مسئولیت من هم‌زمان شد و در همان سال اول جشنواره قندشکن را برگزار کردیم. این جشنواره برای استعدادیابی و کشف شعرا و نویسندگانی که در زمینه طنز فعالیت دارند، برگزار شد که استقبال خوبی هم از آن شد و افرادی هم در این زمینه شناسایی و معرفی شدند. پس از شناسایی و استعدادیابی، محافل ماهانه قندشکن را با حضور این عزیزان، چهارشنبه اول هر ماه برگزار کردیم و کنار آن هم کارگاه‌هایی با محوریت طنز شکل گرفت و مهمانان ویژه‌ای از بین طنزپردازان (عموما از تهران) به محافل ما دعوت شدند تا بتوانیم از توانایی و تجربه ایشان در کارگاه‌ها بهره ببریم.
* فعالیت‌های دفتر طنز یزد چه تاثیری در رشد و بالندگی طنز در این استان داشته است؟
برگزاری جشنواره‌ها، محافل ماهانه و کارگاه‌ها تاثیر خود را گذاشت و دوستانی که در وادی طنز نبودند هم کم‌کم به طنز علاقه‌مند شدند و در ادامه به تولید آثار طنز مشغول شدند. با مشاهده آثار طنز دوستان متوجه شدیم که چه طنزهای خوبی خلق کرده‌اند و آن‌ها در این زمینه هم توانایی دارند اما قبلا بستری برای ابراز آن در اختیار نداشتند.
* اوضاع فعلی طنز را در استان یزد چطور می‌بینید؟
استعدادها که کشف شدند و شروع به کار کردند، طنزهای خوبی نوشته شد که بعدا در کتابی تحت عنوان «قندچین» توسط انتشارات سورۀ مهر منتشر شد. این کتاب مجموعه اشعار طنزِ طنزپردازانی است که در این چند سال در یزد فعالیت داشتند. علاوه بر شعر، نثر طنز هم در یزد رشد خوبی داشته و نگاه مردم هم به طنز نسبت به قبل تغییر کرده است. با همتی که مرحوم گل‌آقا و مرحوم آقای زرویی برای شناساندن طنز خوب داشتند، همچنین برنامه‌هایی که با محوریت طنز، نه مسخره‌بازی و لودگی و هزل، مثل برنامه «قندپهلو» که به همت آقای رفیع از تلویزیون پخش شد، باعث بهبود نگاه مردم به طنز شد. در واقع هم مردم نگاه بهتری به طنز دارند، هم شعرا و نویسندگان فعالیت بهتری در این زمینه انجام می‌دهند.
* برای آینده طنز در یزد چه چشم‌اندازی پیش روی شماست؟
با توجه به اینکه علاقه‌مندان به طنز روزبه‌روز زیادتر می‌شوند و هنوز استعدادهایی هستند که شناسایی نشده‌اند، با برنامه‌هایی که در دفتر طنز حوزه هنری یزد داریم، کمک می‌کنیم که استعدادهای بیشتری شکوفا شوند و افراد بیشتری در وادی طنز قدم بگذارند. انشاءالله با ورود جوانان بیشتری به طنز، این جریان بیش از پیش رشد می‌کند و آیندۀ طنز یزد، آیندۀ روشنی خواهد بود.
* از ویژگی‌های آثار طنزنویسان یزدی برایمان بگویید.
در آثار طنزنویسان یزدی بیشتر به مسائل اجتماعی و معضلات جامعه پرداخته می‌شود و این ویژگی بسیار خوبی است. چون شاعری که دغدغه‌اش جامعه‌اش باشد، طنزهای خیلی باارزش‌تری می‌نویسد نسبت به کسی که در شعرهایش دغدغه چندانی دیده نمی‌شود و شعرهایش صرفا فکاهه است. به گفته مرحوم گل‌آقا، طنز جراحی است و این جراحی به امید بهبود انجام می‌شود. آثاری که از طنزپردازان یزدی می‌بینیم، ویژگی‌هایی دارند که می‌شود به اکثر آن‌ها شعر طنز گفت.
* در یزد چقدر به طنزهایی با لهجه‌ها و گویش‌های محلی بها داده می‌شود؟
لهجه یزدی و لهجه‌های شهرستان‌های یزد، که هر کدام لهجه منحصربه‌فردی دارند، ظرفیت بسیار بالایی برای سرایش شعر طنز یا نوشتن نثر طنز به‌وجود می‌آورد. حتی اگر شعر غیر طنزی با لهجه یزدی نوشته شود، خودِ لهجه یزدی وجه طنزی به این شعر خواهد داد. ما هم در دفتر طنز حوزه هنری همیشه به طنزهایی با گویش‌های یزدی توجه ویژه‌ای داریم.
* صدا و سیمای استان یزد چقدر با شما در توسعه طنز همکاری کرده است؟
خدا را شکر صدا و سیمای یزد همکاری خوبی با حوزه هنری دارد. مدیریت صدا و سیما دید خوبی نسبت به طنز دارند و در راه رشد جریان طنز کمک می‌کنند. معمولا از محافل ماهانه فیلم‌برداری می‌شود و گزیده‌های آن از صدا و سیمای یزد پخش می‌شود. گاهی هم از طنزپردازان برای شعرخوانی طنز در برنامه‌های مختلف صدا و سیما دعوت می‌شود که این کار باعث می‌شود طنزپردازان بهتر و بیشتر معرفی می‌شوند.
* ممنون از همراهی شما؛ اگر صحبت دیگری هم دارید، بفرمایید که ما مشتاق شنیدنیم.
درست است که عمدۀ برنامه‌ها و فعالیت‌ها در تهران است اما شاعرانی در شهرستان‌ها هستند که اشعار به‌مراتب قوی‌تری نسبت به بعضی از شاعران مرکزنشین دارند. اگر ممکن باشد که حمایت‌های ویژه‌ای از برنامه‌های شهرستان‌ها صورت گیرد، بخشی از مشکلات شهرستان‌ها رفع می‌شود، استعداد جوانان بیشتر شکوفا می‌شود، طنز بیش از پیش جلو رفته و در جامعه اثرگذارتر خواهد بود. از همراهی شما سپاس‌گزاریم.
روح‌الله احمدی، دفتر طنز حوزه هنری