«غریبه‌ شام»؛گریزی از وقایع عاشورا به مدافعان حرم/حوزه هنری خوزستان؛ مجری همایش تئاتر پیاده‌روی اربعین

به گزارش سایت صحنه، نشست خبری اجرای عمومی نمایش «غریبه شام» و برگزاری چهارمین همایش بین‌المللی تئاتر پیاده‌روی اربعین با حضور کوروش زارعی؛ مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری و انوش معظمی و کاظم نظری، دو تن از  بازیگران نمایش «غریبه شام» امروز دوشنبه 11 شهریور در سالن امیرحسین فردی حوزه هنری حوزه هنری برگزار شد.

کوروش زارعی که کارگردانی نمایش«غریبه شام» را به عهده دارد در این نشست درباره چگونگی تولید و آماده‌سازی این نمایش ویژه محرم گفت: نمایش«غریبه شام» را به پیشنهاد شهرام کرمی؛ مدیر اداره کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برمبنای اجرای یک اثر آیینی اعلام آمادگی کردیم که تولید کنیم.

زارعی با اشاره به داستان نمایش و تغییراتی که در نمایشنامه آن نوشته سیدحسین فدایی حسین  اعمال شده است، ادامه داد: سید‌حسین فدایی‌حسین نمایشنامه این نمایش را بنا به پیشنهاد ما بروز‌رسانی کرد و داستان را با عصر حاضر تطبیق داد. به این صورت که نمایش «غریبه شام» در این اجرا با موضوع و پیرامون زندگی یک خانواده نیروهای مدافع حرم سوریه آغاز می‌شود. این خانواده که یک فرزند دختر دارد مدتی است از پدر که برای دفاع از حرم اهل بیت(ع) به سوریه رفته است بی‌خبر و بسیار نگران است و از آنجا که دختر بسیار بی‌تابی می‌کند لذا برای دیدار با پدر به سوریه سفر می‌کنند.

وی تصریح کرد: یک هتل قدیمی در سوریه را برای خانواده رزمنده‌های مدافع حرمی که فرصت دیدار خانواده خود در ایران را ندارند، آماده کرده‌اند. خانواده مدافع حرم داستان نمایش «غریبه شام» در این هتل مستقر و منتظر پدر می‌شوند اما پس از گذشت ساعت‌ها و روزها خبری از پدر نیست و دختر بیش از پیش دلتنگ و نگران او می‌شود.

زارعی در ادامه گفت: دختر داستان این نمایش که هم‌سن و سال حضرت رقیه(س) است برای دیدن پدر خود به حضرت‌زینب(س) متوسل و در حرم ایشان حضور می‌یابد. این دختر در حرم حضرت زینب(س) با دختری آشنا می‌شود که شرایطش مشابه با اوست و البته آن دختر کسی بجز حضرت رقیه(س) نیست. ما این موضوع را بهانه‌ای قرار دادیم تا به این واسطه گریزی به وقایع عاشورا بزنیم.

مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری تأکید کرد: نمایش «غریبه شام» تنها یک اثر آیینی نیست بلکه یک نمایش امروزی و تطبیق سال 61 هجری با سال 2019میلادی است. تطبیقی که در آن وقایع عاشورا هر کدام به نوعی در حال حاضر روی می‌دهد و بار دیگر تکرار می‌شود.

زارعی با اشاره به یکی دیگر از دلایل تولید این نمایش گفت: مردم و جوانان ما باید بدانند ما برای چه در سوریه می‌جنگیم. پس در فرازهایی از نمایش به این موضوع می‌پردازیم. آنجایی که همسر مدافع حرم نمایش«غریبه شام» از او می‌خواهد سفر به سوریه را لغو و از مدافع حرم شدن صرفنظر کند. ما در این نقطه از نمایش یاری‌های سوریه به ایران در هشت سال دفاع مقدس مقابل ارتش بعث عراق را نیز یادآوری می‌کنیم.

وی ادامه داد: سوریه کشوری اسلامی  و در همسایگی ایران است که امنیت و آرامشش بر کشور ما نیز تأثیرگذار است و در شرایط مبارزه با داعش دست یاری به سوی ما دراز کرد. پس بی‌شک باید به آن کمک کنیم. از طرفی هم آرامش، امنیت و آسایش سوریه همان امنیت و آرامش ملت ایران است چرا که ایجاد ناامنی و راه‌اندازی جنگ در عراق و سوریه بهانه‌ای از سوی مستکبران و شیاطین روز دنیا از جمله آمریکا برای اختلال امنیت در ایران بوده و هست. بی‌شک امنیت و سلامتی دو نعمت مخفی خداوند هستند که بنا به فرموده مولاعلی(ع)تا زمانی که آنها را از دست ندهیم قدرشان را نمی‌دانیم.

کارگردان نمایش«غریبه شام» گفت: دشمنانِ عزت، استقلال و اقتدار ملت ایران از هرگونه اقدامی برای نابودی و ضربه زدن کوتاهی نمی‌کنند اما از آنجایی که طی چهل سال گذشته هرگونه فعالیت مخرب آنها بی‌نتیجه ماند لذا به سوی تغییرات فرهنگی و آسیب‌های اجتماعی جوانان حمله‌ور شدند. دشمن امروز ما اعتقادات، باورها و ایمان قلبی جوانان ایران را نشانه رفته است و در پی دزدیدن آن‌ها و جایگزینی‌اش با هیچ و پوچ است.

وی افزود: کشورهای بسیاری درگیر مشکلات اقتصادی هستند و ایران نیز با آن دست و پنجه نرم می‌کند. درست است مشکلات اقتصادی داریم اما مشکل اساسی و اصلی روز کشور اقتصادی نیست. مشکل حقیقی ما فرهنگ و تغییرات فرهنگی نسل جوان ایرانی است و در نتیجه باید همه‌جانبه در امور فرهنگی جدی کار و تلاش کنیم تا در این جنگ هم دشمن را شکست دهیم.

زارعی در پاسخ به این پرسش که چگونه در روایت این نمایش از شعاری شدن و درگیر کلیشه‌های رایج در نمایش های مذهبی دوری کردید، گفت: همیشه کلیشه و شعار بد نیست حتی سیمای هالیوود از این کلیشه‌ها و شعارها بهره می‌برد. پس شعار همیشه بد نیست و در بسیاری از مواقع حتی کارساز هم است. همچنان که رهبری شعار سال را انتخاب می‌کند و به نوعی رهنمون جامعه است که به حرکت ما در مسیر درست کمک می‌کند. پس شعار به خودی خود بد نیست مگر اینکه نادرست و به غلط و ناکارآمد استفاده شود. در تئاتر نیز نمی‌توانیم شعائر دینی و عاشورایی را نادیده بگیریم اما باید بجا و با کاربردی سازنده استفاده شود.

وی در پایان توضیحات خود در مورد  این نمایش، خاطرنشان کرد: ما در گروه تئاتر آیین در پرداختن به تئاتر دینی و مذهبی خود را مؤلف می‌دانیم چرا که صاحب سبک و تفکر مشخص و پویا هستیم همچنانکه در «غریبه شام» نیز این ادعا را ثابت کرده‌ایم و البته باید بگویم که این نمایش نمایش زنانه است  چرا که نقش‌های اصلی آن را بازیگران زن ایفا می‌کنند.

همچنین در ادامه این نشست مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری در مورد برگزاری چهارمین همایش بین‌المللی تئاتر پیاده‌روی اربعین گفت: این همایش که کار خود را از سال 95 با حمایت‌های فاضل نظری در دورانی که معاونت هنری حوزه هنری را به عهده داشت، کار خود را آغاز کرد و بحمدالله هر ساله روند رو به رشد خود را ادامه داده است.

وی گفت: همایش بین‌المللی تئاتر پیاده‌روی اربعین سال گذشته به فضای بین‌المللی خود نزدیک‌تر شد چرا که آثار اجرا شده علاوه بر زبان‌ فارسی به زبان‌های عربی و انگلیسی هم در مسیر پیاده‌روی اربعین نیز ارائه شدند و در همایش امسال در نظر داریم تا علاوه بر زبان‌های فارسی، عربی، انگلیسی و ترکی آثاری هم به زبان اردو برای زائرین اردوزبان پاکستانی و هندی اجرا کنیم.

زارعی تصریح کرد: با توجه به کثرت زائران عرب‌زبان در مسیر پیاده‌روی اربعین، مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری در نظر دارد تا روی تولید آثار به زبان عربی تمرکز بیشتری داشته باشد اما به هر حال این کار یک نذر فرهنگی است که هنرمندان عاشق و دلداده برای حضور در آن اعلام آمادگی‌ می‌کنند.

مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری با اشاره به همکاری‌های گسترده با کمیته فرهنگی ستاد اربعین، گفت: حجت الاسلام والمسلمین احمدی، مسئول کمیته فرهنگی این ستاد برای برپایی این همایش با ما همکاری بسیاری خوبی داشت و اقدامات لازم برای تسهیل کار به انجام رسیده است و بر اساس توافقات صورت گرفته میان مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری و این کمیته هرگونه اجرای تئاتر در مسیر پیاده روی اربعین باید از کانال حوزه هنری عبور کند، به این ترتیب گروه‌های علاقه‌مند به اجرای تئاتر و هنرهای نمایشی از جمله نقالی، پرده‌خوانی، تعزیه و نمایش‌های خیابانی در مسیر پیاده‌وری اربعین باید به مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری معرفی شوند.

زارعی افزود: مدت زمان نمایش‌های تولیدی برای اجرا در مسیر پیاده‌روی اربعین باید کمتر از 25 دقیقه باشد چرا که زائران در مسیر پیاده‌روی فرصت زیادی برای توقف‌های طولانی ندارند و البته بی‌شک برای حضور در بین‌الحرمین لحظه‌شماری می‌کنند.

مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری در پایان سخنان خود تأکید کرد: برخی استان‌هایی که توان و ظرفیت بالایی در عملیاتی کردن برنامه‌های مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری دارند بیشتر در امور برپایی رویدادهای مهم شرکت داده می‌شوند و به عنوان مثال برپایی چهارمین همایش بین‌المللی تئاتر پیاده‌روی اربعین را به حوزه هنری استان خوزستان سپرده‌ایم و مرکز نقش نظارتی را در برپایی بر‌عهده خواهد داشت. به این ترتیب آرش ساربان؛ مسئول واحد نمایش حوزه هنری استان خوزستان به سمت دبیر اجرایی و سیدشهاب‌الدین طباطبایی؛ رئیس حوزه هنری استان خوزستان به سمت دبیر هنری  این همایش منصوب شده‌اند.

این گزارش حاکی است در بخشی از این نشست خبری انوش معظمی، یکی از بازیگران نمایش«غریبه شام» به ایراد سخن پرداخت و گفت: پیش از پیشنهاد مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری برای حضور در نمایش «غریبه شام» برای محرم امسال برنامه‌ریزی کرده بودم و می‌خواستم با دو نمایش کودک و نوجوان من هم سهمی در فعالیت‌های فرهنگی عاشورایی داشته باشم اما به هر حال این خواسته من مقبول نشد و خیلی دل‌شکسته و ناراحت شدم تا اینکه برای بازیگری در این نمایش انتخاب که موجب دلگرمی من شد.

معظمی در مورد نقش خود در این نمایش گفت: دو نقش کاملاً متضاد را در نمایش «غریبه شام» بازی می‌کنم چرا که یکی از آنها شبیه حضرت ابولفضل‌العباس(ع) است و همچنین ایفای نقش شمر بن ذی‌الجوشن را به عهده دارم که البته این نقش‌ها به دلیل شرایط خاص فیزیکی و بدنی به بنده داده شده است.

کاظم نظری دیگر بازیگر این نمایش نیز در ادامه و در سخنان کوتاهی گفت: نقش خولی را در نمایش «غریبه شام» ایفا می‌کنم و خوشحالم که محرم امسال میزبان علاقه‌مندان تئاترهای عاشورایی هستیم.

نظری در ادامه با تأکید بر اهمیت فرهنگ و هنر در توسعه و رشد همه‌جانبه هر کشوری گفت: اگر کشوری همچون ژاپن امروزه رشد و پیشرفتی فزاینده در همه امور دارد ناشی از فعالیت‌های اساسی آن در حوزه فرهنگ و هنر خود است. ژاپن به شدت در تأمین خوراک فرهنگی مردم خود حساس و اصرار دارد. همین موضوع موجب حل ریشه‌ای بسیاری از مشکلاتی که شاید ما امروزه در ایران با آن مواجه هستیم خواهد شد. در نتیجه فرهنگ هنر را باید اولویت هرگونه اقدامی در کشور قرار دهیم.

همچنین در پایان این نشست از پوستر نمایش «غریبه شام» و پوستر چهارمین همایش بین‌المللی تئاتر پیاده‌روی اربعین رونمایی شد.

انتهای پیام