نیم نگاه: طراحی و کاریکاتور انقلاب

در ماه‌های ابتدایی پیروزی انقلاب؛ یعنی حدود سال 1358، آثاری چاپ شد که در ابتدا از مجلات و کتاب‌های خارجی گرفته شده بود. نمونه بارز آن بهره‌گیری از طرح‌های براد هلند(Brad Holland) تصویرساز و کاریکاتوریست امریکایی است. در این تصویر از توضیح متنی استفاده شده است؛ به نقل از محمدرضا شاه پهلوی در سال 1976: «ما دیگر نیازی به شکنجه بدنی مخالفان خود نداریم، زیرا تصمیم گرفته‌ایم از همان روش‌هایی بهره بجوییم که سال‌هاست ممالک توسعه یافته جهان اعمال می‌کنند؛ یعنی شکنجه‌های روانی.»

این طرح با قلم فلزی و به رنگ سیاه اجرا شده و دو نفر مأمور شکنجه‌گر را در حال شکنجه یک زندانی نشان می‌دهد.

بدون عنوان، براد هلند، برگرفته از نشریه کتاب جمعه، 1358، ش 11، ص 117

طرح دیگری که به مسئله شکنجه در زندان‌های رژیم پهلوی اشاره می‌کند؛ زندانی شکنجه شده‌ای را نشان می‌دهد که روی زمین افتاده و کف پای او که در اثر ضربه‌های شلاق آسیب دیده با پارچه بسته شده است. هنرمند برای تأکید بر وجود شکنجه‌های زندانیان سیاسی، پاهای زندانی را به عنوان نقاط عطف اثر و محل توجه مخاطب قرار داده است؛ بالای سر او درِ سلول این زندانی نیز دیده می‌شود.

برگرفته از نشریه کتاب جمعه، 1358، ش 16، ص 7

در طرحی دیگر خصلت بی‌ثباتی در مواضع سیاسی – اجتماعی یک تیپ و طبقه در تصویر گنجانده شده است. به جای سر شخصیت ایستاده، یک ابزار نمایش جهت وزش باد اجرا شده است.

برگرفته از نشریه کتاب جمعه، 1359، ش 35، ص 157

در یکی از طرح‌هایی که هفته‌نامه «سروش» سال 1358 چاپ و منتشر کرد، گروهی از زندانیان سیاسی در فضایی تاریک در حالی که فقط پنجره کوچکی پشت سرشان قرار دارد در حال فریاد زدن هستند؛ چشم‌ها و دست‌های آنان بسته شده است و تقریبا شخصیت‌های متفاوتی را نشان می‌دهد.

برگرفته از نشریه سروش، 1358، ش 2، ص 26