نیم نگاه: مسعود سعدالدین

مسعود سعدالدین تابلوی «فلسطین» را در سال 1358 با رنگ و روغن روی بوم اجرا کرد. نگاه آزادیخواهانه، امیدوار و توأم با انرژی انقلابی منعکس شده است. در این اثر هر قدر از میانه آن به سمت حاشیه می‌رویم عناصر و شخصیتهای آن کوچک تر می شوند. ضمن این که انعکاس نور بر زن و مرد میانه تابلو که به نوعی اصلی ترین  عناصر بصری و مفهمونی نیز به شمار می روند بیشتر از نقاط دیگر است. پر گفت و گویی این نقاشی در میانه آن و اطراف دو شخصیت وسط تابلو به حداقل می رسد. این حرکت ضمن ایجاد تنفس بصری مناسب، مجال بیشتر روی آنها و همچنین توجه بیشتر مخاطب به آنها و در نتیجه مفهوم اثر را بیشتر فراهم می کند. نور منعکس شده بر عناصر میانی و سپیدی رنگ لباس زن و مرد نوعی بیگناهی و گذشتن از تعلقات دنیوی را بر می تاباند. از نظر بیان مفهومی، سمت چپ اثر – از نگاه مخاطب – مملو از چهره ها و پیکرهایی نمادین است که شامل سربازان و شخصیتهای نظامی – سیاسی اسرائیلی می شود که فلسطینی ها در حال هجوه به آنان هستند.

علی رغم سادگیدر اجرا، تنوع تصویری این اثر از نظر کوچکی و بزرگی عناصر قابل توجه است. نورپردازی شدید عناصر میانی تابلو باعث شده که یکنواختی اثر از بین رفته و کنتراست های بیانگری را به نمایش بگذارد. دیواری شبیه به دیوار دژ، عناصر اصلی پایینی اثر را از بخش بالایی آن که تصویر «قبه الصخره» و خانه های فلسطینی را در بر گرفته است، جدا می کند. با این دیوار و عناصر بالا و پایین آن، هنرمند، بخش فلسطین اشغالی و فلسطینی های در تبعید را همزمان در یک تصویر نشان می دهد. هرچند، معمولا، در بررسی آثار هنر انقلاب به دلیل اصالت و اولویت در بیانگری مفهومی آنها ساختار هنری این نقاشی ها مورد توجه قرار نمی گیرند و اصیل محسوب نمی شوند، اما این اثر از نظر سازمان و ساماندهی رنگ، کنتراست های مناسب و تنوع عناصر و اشکال، حائز اهمیت است.

فلسطین، مسعود سعدالدین، رنگ و روغن روی بوم، 380×250 سانتیمتر(3 لته)، 1358