نیم نگاه: کامبیز صفری

در تابلوی «میرزا کوچک خان»؛ پنجره ای چوبی با شیشه های خود، تصاویری از جمله چهره خود میرزا کوچک خان را بازتاب داده است. گلدانی نیز در کنار پنجره قرار دارد که همگی عالم واقع را نشان میدهند. اما همجواری آنها گونه ای معناشناسی خاص را پیش روی مخاطب میگذارد؛ میرزا کوچک خان در زمان مبارزه دو بار مورد سوء قصد قرار می گیرد که جای دو گلوله در شیشه های شکسته پنجره نمادی از این واقعه تاریخی است. تصویر میرزا در حالی که لباس رزم بر تن دارد و در آخرین قلعه محل مقاومت خویش نشسته، بر شیشه پنجره نقش بسته است. گلدان گلِ جلوی پنجره نماد انقلاب میرزاست؛ گیاهی که در آن کاشته شده گیاه عَشَقِه است؛ گیاهی که در مراحل رشد خود باید به چیزی تکیه کند. کامبیز صفری با این نماد نشان می دهد که میرزا به حمایت های روسیه زیاد تکیه کرده بود که این اعتماد و التقاط، آینده روشنی برای انقلاب رقم نخواهد زد. چوب حایل و حامی گیاه درون گلدان نشان از تکیه این جنبش به نیروی بیگانه است. این نوع برخورد با موضوع که در یک کمپوزیسیون لطیف و مبتنی بر حضور و محاسبات هندسی دقیق خود را نشان داده، حاکی از آن است که گاه عنصری هنری و گاه مضمونی و موضوعی، کارکرد متعارف خود را از دست میدهد و در شرایط تاریخی جدید کارکردی تازه می یابد.

میرزا کوچک خان، کامبیز صفری، مداد روی مقوا، 1359