نیم نگاه: بهرام دبیری

بهرام دبیری در اثر بزرگ و پنج قسمتیِ «فرماسیونها» نگاهی صریح، جویان و تا حدودی خشن و وهم‌ انگیز را با پرداختی شورانگیز و توأم با درکی تجسمی درهم آمیخته و تا مرز اکسپرسیونیسم پیش رفته است. در این تابلو، او با ارجاع مخاطبان به نشانه های تاریخی، آنان را به پیشینه دوران پر کشمکش و مروری بر دگرگونی های تاریخی فرا می خواند و همنشینی این نشانه ها را در یک اثر یکپارچه می آزماید.

مجموعه قسمتهای این اثر بزرگ در واقع هر کدام تابلویی پر گفت و گو هستند که بدون تأکید بر ساختاری هنری، فرهنگ بصری انقلاب را در روزگار خود باز می نمایانند. در چنین فضایی است که فاصله طبقاتی، فقر، رنج و تنگدستیِ طبقه تهیدست و سیطره حکومت مبتنی بر زور اسلحه، مفهومِ تصویری یافته اند. در فضای بزرگ این نقاشی، هنرمند سعی کرده است که همه چیز را بازگو کند؛ طبقه متمول، نظامیان چشم و گوش بسته، کارخانه ها، خوانین و سرمایه داران زورگو و بی درد، محرومان، کشاورزان تهیدست، مادرانی که از رنج و بیماری فرزندان خود در مانده اند و مضامین دیگری که در سیر تطور زندگی بشر اولیه تا فئودالیته به سرمایه داری همه حضور دارند. در صحنه آخر، تلفیقی از امید و آرزوی هنرمند و طبقات ستمدیده وجود دارد؛ خورشیدِ زندگی، طراوت و همبستگی طلوع کرده است.

فرماسیون ها(بخشی از اثر)، بهرام دبیری، رنگ و روغن روی بوم، 600 ×180 سانتیمتر(5 لته)، 1360