نیم نگاه: مسعود سعدالدین

در تابلوی «انقلاب 57» - اثری شش قسمتی که مسعود سعدالدین آن را با همکاری هانیبال الخاص اجرا کرد - وقایع مختلف در جریان انقلاب در هم آمیخته و در قالب یک فریم بزرگ عرضه شده‌ اند. در میانه این اثر، زن و مردی روستایی رو به بیننده ایستاده‌ اند و مرد دسته‌ای گندم در آغوش گرفته است. در بخش پایینی تابلو نیز صفی از رنج‌دیدگان و طبقه مستضعف به همراه شهدای انقلاب نشان داده شده است. در کنار زن و مرد میانۀ اثر، کارگری با انرژی و رو به جلو در حال حرکت است در حالی که با دستان خود اشاره به هم طبقه های مستضعف خود دارد. پرچمی تقریبا سفید، پشت این کارگر قرار داد که روی آن نوشته شده است: «مستضعف را با مستکبر سازش نیست.» چوب و پایه این پرچم در دست مرد دیگری است که به همراه کارگر مذکور با چهره ای مصمم رو به جلو دارند. وجود پرچم سفید به رنگ روشن، پشت سر کارگر، ضمن بیان مفهوم و مضمون، از ضرورتی تصویری و کنتراست رنگ الزامی در ترکیب اثر نیز خبر میدهد. میتوان گفت پرانرژی ترین شخصیت اثر، همین کارگر است که از نظر حرکت، اطوار مفهومی و مضمونی با زن و مرد وسط تابلو نیز کنتراستی مکمل برقرار ساخته است. بر فراز پرچم نیز یک روحانی به عنوان نماد هدایت دینی در جریان انقلاب حضور دارد؛  پایه پرچم بر کتابی قرار دارد که نماد آگاهی است.

در بخش بالای اثر و تقریبا میانه های آن، صف مردم بی گناه و بی دفاع در حال راهپیمایی و مقاومت در بر ابر سربازان مسلحی قرار دارد که سربازان در حال تیراندازی به آنان هستند. در گوشه بالای سمت راست اثر نیز صف دیگری از زنان در حال تظاهرات و راهپیمایی دیده میشود که عده ای از چماق داران و مزدوران رژیم پهلوی به طرفشان حمله ور شده اند؛ از مجموع این دو فضا به نظر میرسد که این دو بخش اشاره به واقعه راهپیمایی مردم ورامین در ماه های پیش از پیروزی انقلاب دارند.

در بخش میان یو پایین اثر، مادر و فرزند و همچنین نوجوانی محزون قرار دارند که حالت نشستن نوجوان در حالی که گلی در دست دارد حاکی از غم و تفکری توأمان است و همچنین نشان دهنده نوعی انتظار. در طرفین آنان نیز صفی از شهدا قرار گرفته است که رویشان را با پارچه ای سفید پوشانده اند. میان شخصیت های اثر از نظر بیان و نوع ساختار حسی اختلاف و گاه کنتراست زیادی وجود دارد؛ مردان و کارگرانی مصمم و مملو از انرژی برای مبارزه، زنان و مردانی منفعل و از نظر احساسی بدون گرایش به هیچ سمت و سویی، شخصیت هایی محزون و رنج کشیده، گریان و مظلوم، انسان هایی امیدوار، راهبر و فرمانده و موج توده ها.^*

*کتاب هنر انقلاب، مرتضی گودرزی دیباج

انقلاب 57، مسعود سعدالدین با همکاری هانیبال الخاص، رنگ و روغن روی بوم، 720×300 سانتیمتر(6لته)، 1358