محمد احدی، پیشکسوت نقالی و پردهخوانی، معتقد است: متاسفانه نقالی و پردهخوانی و شاهنامهخوانی را با هم تلفیق کردهاند و به همه هنرمندان آن عنوان نقال را میدهند. در حالی که هرکدام از این شیوهها دنیایی جدا از هم با روشهای متفاوت و عناصر سازنده مجزا هستند.
محمد احدی پیشکسوت نقالی و پردهخوانی کشور است. وی که چندی پیش در آیین پایانی سومین جشنواره نقالی و پردهخوانی غدیر به همراه مرشد سعیدی مورد تقدیر ویژه قرار گرفت در گفتوگو با خبرنگار پایگاه خبری حوزه هنری با اشاره به شور و اشتیاق جوانان به یادگیری و فعالیت در عرصه نقالی و پردهخوانی و شیوههای مشابه آن گفت: این هنر، موضوع و شیوه نمایشی جالبی برای جوانان و نوجوانان است. اما جوانان و نوجوانان علاقهمند به این هنر با برگزاری یک جشنواره چند روزه آن هم یک بار در سال پخته نخواهند شد و به جایگاه علمی و تجربهای لازم نخواهند رسید. به این ترتیب برای آمادهسازی و تربیت نسل آینده این هنر باید فعالیتهای نقالی و پردهخوانی در تمام سال ادامه داشته باشد؛ چرا که علاقهمندان کمتجربه و کمسن و سال برای یادگیری و تجربهاندوزیهای درست و دقیق به تماشای زیاد اجراهای اصولی و تمرین نیاز دارند. ما در گذشته برای این کار روزانه در چند قهوهخانه برای تماشای اجرای مرشدان پیشکسوت و اساتید زمانه خود حاضر میشدیم؛ چرا که نیاز به یادگیری، ثبت و ضبط نکات آموزشی داشتیم. پس با نگاه کلاس درس قهوهخانههای شهر را قدم به قدم رصد میکردیم.
احدی افزود: جوانان و نوجوانان در سومین جشنواره نقالی و پردهخوانی غدیر خوش درخشیدند و نشان دادن که هم استعداد این کار را دارند و هم خواهان قلبی این هنر نمایشی هستند. اما مهمترین بخش برگزاری این جشنواره با پایان آن آغاز میشود؛ چرا که اگر فعالیتهای هنری نسلهای آینده این هنر از پایان این جشنواره به آغاز جشنواره بعدی ختم شود، هرآنچه تا کنون یادگرفتهاند را فراموش خواهند کرد.
وی درخصوص فعالیتهایی از جمله چاپ و انتشار کتابهایی با هدف آموزش و ترویج نقالی و پردهخوانی گفت: نباید تنها به چنین کارهایی بسنده کنیم. بلکه باید علاوه بر چاپ و نشر آثار آموزشی هنر نقالی و پردهخوانی به کارهای عملی رو بیاوریم؛ چرا که در میدان عمل است که علاقهمندان به این هنر میتوانند اندوختههای علمی خود در این امور را تثبیت کرده و به مرحله بهرهبرداری برسانند.
این مرشد پیشکسوت در ادامه با انتقاد از عدم جایگاه درست و مناسب برخی عناوین به کار رفته برای این هنر کهن ایرانی گفت: متاسفانه نقالی و پردهخوانی و شاهنامهخوانی را با هم تلفیق کردهاند و به همه هنرمندان آن عنوان نقال را میدهند. در حالی که هرکدام از این شیوهها دنیایی جدا از هم با روشهای متفاوت و عناصر سازنده مجزا هستند. به عنوان مثال مکان اجرای نقال در قهوهخانهها است. اما مکان اجرای پردهخوان در مدخلهای امامزادهها قرار دارد. درنتیجه پیش از هر اقدامی باید هر عنصر سازنده این هنر در جای مناسب خود قرار گیرد؛ چرا که از قدیم «اول اساس، وانگهی کار» را گوشزد کردهاند.
احدی افزود: ما باید در مرحله اول نسبت به کاری که میخواهیم انجام دهیم معرفت و شناخت پیدا کنیم. این به آن معناست که ما پیش از هر اقدامی باید خودمان را بشناسیم و سپس نسبت به کاری که میخواهیم انجام دهیم شناخت و آگاهی لازم را کسب کنیم. علاقهمندان به این هنر باید ابتدا از خود سوال کنند که آیا پردهخوان هستند؟ نقالاند؟ معرکهگیراند؟ قهوهخانهخواناند؟ روایتخواناند؟ قصیدهخواناند؟ هرکدام از این موارد و بسیاری از موارد دیگر دنیایی مجزا با ساختار و قوانین متعدد است که نباید آنها را با هم مختلط و یکی دانست.
وی در پایان گفت: متاسفانه مکان مناسب اجرای این هنر به شیوههای گوناگونی که دارد نیست و یا بسیار اندک است. به عنوان مثال تماشاخانه مهر حوزه هنری مناسب اجرای نقالی و پردهخوانی نیست. این سالن همچنان که از نامش هویداست مکانی برای اجرای تئاتر است. انشاءالله بهزودی هنرمندان هنرهای نمایشی کهن ایران به مکانهای مناسب مورد نظر برای اجرا دست پیدا کنند. در این شرایط است که هنرهایی همچون نقالی و پردهخوانی رشد خواهد کرد و هنرمندان جوان آن پخته و ورزیده خواهند شد. علاقهمندان و هنرمندان جوان این عرصه هنری در جشنوارهها استاد نخواهند شد و در جشنوارهها رقابت واقعی با هم نخواهند داشت؛ چرا که رقابت واقعی آنجایی است که با رعایت اخلاق استاد و شاگردی در مکانهای واقعی مثل قهوهخانهها با پیشکسوتان و اساتید خود رقابت کنند.
گفتنی است، سومین جشنواره سراسری نقالی و پردهخوانی «غدیر» (نقالان علوی) به همت مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری و با دبیری حسین عالمبخش از 1 الی 6 شهریورماه سال جاری در میدان امام حسین(ع) و بوستان آب و آتش تهران برگزار شد.