حسین‌نژاد:
حسین‌نژاد: سعدی یکی از مهم‌ترین کتاب‌های مینی‌مال را نوشته است/ لبش: موافق اصالت دادن به کوتاه‌نویسی نیستم
۱۳۲اُمین نشست دگرخند به مناسبت چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی با موضوع معرفی و بررسی کتاب «دوباره باید شد» با حضور علیرضا لبش، عباس حسین‌نژاد و علی درویش برگزار شد.
سه‌شنبه ۱۴ اسفند ۱۳۹۷ - ۱۴:۵۴
کد خبر : ۳۶۱۹۴
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری حوزه هنری، تازه‌ترین نشست دگرخند با بررسی کتاب «دوباره باید شد» و با موضوع کاریکلماتور در حوزه هنری برگزار شد.
عباس حسین‌نژاد، نویسنده و شاعر، در این نشست با بیان اینکه متاسفانه معیار و تعیین کننده اینکه مینی‌مالیسم از چه زمانی آغاز شده ویکی‌پدیا است، اظهار کرد: اشتباه بزرگ ما این است که به ادبیات فارسی توجه نداریم. سعدی قرن‌ها پیش یکی از مهم‌ترین کتاب‌های مینی‌مال معرفتی کشورمان را نوشت. باید به داشته‌های خودمان اعتنای بیشتری داشته باشیم.
وی ادامه داد: من هنوز نتوانسته‌ام با موجودیت کاریکلماتور ارتباط برقرار کنم. اعتقاد دارم کاریکلماتور پدری به عنوان پرویز شاپور دارد و احمد شاملو عنوانی انتخاب کرد که ماندگار شد؛ اما پس از آن پسران نتوانستند راه پدر را ادامه دهند؛ اگرچه آثار مهدی فرج‌اللهی به نسبت دیگران بهتر بود.
این نویسنده همچنین گفت: کتاب «دوباره باید شد» متن‌های زیبای حکمت‌آمیز است و نویسنده نگاه دینی زیبایی در این کتاب داشته است. اما اینکه چنین اثری را به عنوان طنز ارائه کنیم درست نمی‌دانم و معتقدم این اثر طنز نیست.
حسین‌نژاد خاطرنشان کرد: همه دوستان نویسنده‌ای که دوست‌دارند کاریکلماتور بنویسند اگر به خنده‌دار بودن محتوایی که تولید می‌کنند بیشتر فکر کنند، می‌توانند جک‌های جاودانه تولید کنند که تا سال‌های سال بماند و بر سر زبان‌ها باشد. مرحوم زرویی می‌گفتند حاضرم هر چه را در طنز نوشته‌ام بدهم و یکی از جک‌هایی که بین مردم دست به دست می‌شود از باشد.
علیرضا لبش، نویسنده و طنزپرداز، نیز با بیان اینکه من موافق اصالت دادن به کوتاه‌نویسی نیستم، گفت: ما می‌توانیم یک متن بلند بنویسیم و یا یک متن کوتاه بنویسیم و این بستگی به نظر و تشخیص نویسنده دارد. همچنان که سعدی کوتاه می‌نویسد، غزل‌های بلند دارد و انواع مختلف گونه‌ها و فضاهای ادبی را تجربه می‌کند.
وی ادامه داد: اینکه امروز زمان کوتاه است و بنابراین کوتاه‌نویسی باب شده است، این را درست نمی‌دانم. در قدیم بلندنویسی باب بود. این ربطی به ذائقه افراد ندارد. این مربوط به نظر نویسنده است. زمانی نویسنده معتقد است با اثر کوتاه می‌تواند حرف خود را بزند، اثر کوتاه می‌نویسد و زمانی معتقد است با رمان می‌تواند حرف خود را منتقل کند و رمان می‌نویسد. هیچ‌گاه رمان نمرده است و رمان هنوز هم پر مخاطب‌ترین کتاب‌هایی است که خوانده می‌شود.
لبش با تاکید بر اینکه اهالی رمان قطعا کتاب‌های حجیم را خوانده‌اند، عنوان کرد: وقت نداشتن دلیل بر این نیست که رمان‌های بلند خوانده نشود. ادبیات و مخاطب هنر به دنبال اثری می‌رود که حس زیبایی‌شناختی‌اش را تحریک کند.
این نویسنده اظهار داشت: یک اثر یا هنر است و یا نیست و هنر بودن به معنای خلاقیت معنی می‌شود. در آثار هنری با فرم‌های مختلف مواجه هستیم و هر اثر هنری و غیر هنری بر اساس یک فرمول ساخته می‌شود.
وی با اشاره به اسامی شخصیت‌هایی همچون پرویز شاپور که کاریکلماتور را راه‌اندازی کردند، عنوان کرد: بیژن اسدی‌پور از هم‌دوره‌های پرویز شاپور بوده که کاریکلماتور می‌نوشت. جلال سمیعی کتاب «رساله صدفرمان» را دارد و می‌توان آن را به عنوان کاریکلماتور دانست. برخی آثار نویسندگانی همچون ابراهیم نبوی، شهرام شکیبا، کیومرث منشی‌زاده و ... هم در همین راستا قرار می‌گیرند.
لبش همچنین گفت: در کتاب «دوباره باید شد» با فرمول مواجه هستم و با فرم مواجه نیستم. فرمولی است که در آن کلمات در قالب خاصی کاشته می شود. این کتاب حاوی مطالب روان‌شناسی است که گاهی در برخی مجلات هم دیده شده است. البته من موافق این نیستم که هر نوشته مطبوعاتی در قالب کتاب چاپ شود. برخی نوشته‌های مطبوعاتی شهرام شکیبا چاپ شد، اما تاریخ مصرف داشتند و کتابشان با استقبال مخاطبان مواجه نشد.
وی تصریح کرد: جملات بسیار خوبی در این کتاب دیدم که به هنر نزدیک بود. فکر می‌کنم اگر ایشان حجم کتاب را کم می‌کرد و اصول مینی‌مالیسم در کتاب‌سازی رعایت می‌شد، کتاب خواندنی‌تری را شاهد بودیم. بعد از مدتی که کتاب را خواندم خسته شدم و احساس کردم این ترکیب‌سازی‌ها و بازی با کلمات زیاد است. قرار نیست هر چیزی که تولید می‌کنیم تبدیل به کتاب شود.
علی درویش، نویسنده کتاب «دوباره باید شد»، نیز اظهار کرد: از آنجایی که هیچ‌گاه دوست نداشتم نسبت به تفاوت بی‌تفاوت باشم، سعی کردم جور دیگر پیرامون خودم را نگاه کنم و قانون اساسی مطالبی که در این مجموعه و مجموعه‌های دیگر زیر چاپ است زیر این عنوان است که «این است و دیگر هم هست» و «جور دیگر هم می‌توان دید».
وی در ادامه چند کاریکلماتور از کتاب «دوباره باید شد» خواند که به شرح زیر است:
«کامل نیستم، ولی کاملا هستم
سکوت حرف‌هایی داشت که حرف نداشت
استاد نقاش نگاهی به نقاشی‌ام انداخت، دید خجالت کشیده‌ام
برای کمک کردن خودش آمد ولی دلش نیامد
برای این که حالم را بپرسم به عیادت آیینه می‌روم»
محمدحسن صادقی، دیگر نویسنده حاضر در این نشست، نیز با بیان اینکه تا 100 سال پیش نظریه‌ها درباره ادبیات و هنر به گونه‌ای بود که منتقدان نسبت به ادبیات نگاه کارکردگرایانه نداشتند، اظهار کرد: به همین دلیل رمان‌های پرحجم ما تا 100 سال اخیر تولید شده است. برخی منتقدان سال‌ها این آثار را بررسی کردند و دیدند که در یک رمان 2 هزار صفحه‌ای چقدر مفید و جان کلام است و چقدر از این آثار اهمیت گفتن ندارد.
وی ادامه داد: منتقدان آثار را در گونه های مختلف ادبی و هنری بررسی کردند و به مکتب مینی‌مالیسم رسیدند. در مکتب مینی‌مالیسم یا موجزگرایی از توضیحات و توصیفات اضافی و مقدمه‌های اضافی نداریم و باید جان کلام را بیان کنیم. کوتاه‌نویسی در ادبیات کشورمان معاصر با کوتاه‌نویسی در ادبیات جهان شد.
محمدمهدی معارفی ویژگی اصلی کاریکلماتور ایجاز و کوتاهی است، عنوان کرد: به زبان ساده سخن می‌گوید و سعی می‌کند از روزمرگی استفاده کند. مانند مینی‌مالیست‌ها تلاش دارد از غافلگیری و ضربه ناگهانی استفاده کند. کاریکلماتور بیشتر بازی با کلمات است و البته مفهوم و ایده هم مهم است.
وی در ادامه آثاری در زمینه کاریکلماتور را به مخاطبان و حاضران در این برنامه معرفی کرد.
گفتنی است، کتاب «دوباره باید شد» مجموعه کاریکلماتورها و تاملات کوتاه و امیدبخش علی درویش است که توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده‌است.
لینک کوتاه