سیسیل بیتون؛ عکاس، نویسنده و تصویرگر کتاب

سیسیل بیتون

دوربینِ Standard Rolleiflex، مورد استفاده سیسیل بیتون

"سیسیل بیتون" (Sir Cecil Walter Hardy Beaton)، عکاس مد و پرتره، طراح داخلی و برنده جایزه اسکار طراحی صحنه و لباس برای فیلم‌ها و تئاتر بود. این عکاسِ انگلیسی متولد سال 1904 در لندن بود و سال 1980 در ویلتشر از دنیا رفت.

"بیتون" بیشتر بخاطر عکسهای پرتره ای که از خانواده سلطنتی انگلستان و همینطور ستاره‌های مشهور بین‌المللی گرفت مطرح و شناخته شده‌است؛ اما فعالیت این هنرمندِ پرکار تنها در عکاسی خلاصه نمیشد، وی علاوه بر عکاسی، به عنوان نویسنده و تصویرگر کتاب، طراح صحنهٔ آثار نمایشی، طراح لباس و صحنهٔ فیلم نیز کار می‌کرد.

"بیتون" که دانش آموختهٔ مدرسه خصوصی هارو و کمبریج بود،در خانواده ای نسبتاً مرفه متولد شد. او در کودکی توسط پرستارش که یک دوربین کداک A۳ داشت، یادگیری اصول عکاسی را آغاز کرد. او پس از رسیدن به مهارت کافی عکسهایش را برای مجلات اجتماعی لندن ارسال می‌کرد؛ اغلب با نامی مستعار زیر آن‌ها را امضا می‌کرد و قید می‌کرد «اثر بیتون».

اولین عکسی که از "بیتون" منتشر شد در مجلهٔ ووگ بود. این عکس به گفتهٔ خودِ بیتون «عکس فوری و تار و مبهمی بود که در آن بازیگر نقش دوشس مالفی زیر نورِ فضای بیرون دستشویی مردانه ی تئاتر ADC (همچون نوری که زیر آب دیده میشود) در کمبریج ایستاده بود»

پس از دورهای که در استودیوی «پاول تنکواری» هنر عکاسی را به صورت حرف‌های می آموخت و هم‌زمان با استخدام رسمی اش در مجلهٔ ووگ در سال ۱۹۲۷، استودیوی شخصی خود را برپا کرد.

پرتره‌ای سیاه‌وسفید از فوزیه، شاه‌دخت مصر و ملکهٔ ایران در کاخ مرمر، تهران که توسط سیسیل بیتون ثبت شد.

در سال ۱۹۳۵ طراحی صحنه ی تئاتر و در سال ۱۹۴۱ کار بر روی فیلم‌ها را آغاز کرد و به خاطر روان بودن و ظرافت طراحی لباسش برای فیلم ژیژی (آمریکا، به کارگردانی وینسنت مینلی، ۱۹۵۷) و بانوی زیبای من (آمریکا، به کارگردانی جرج کاکر، ۱۹۶۴) و بعدها کارگردانی هنری اش برنده ی جایزه ی اسکار شد. در سال ۱۹۵۷ درجه ی ارتشی CBE را دریافت کرد و در سال ۱۹۷۲ در زمینه ی عکاسی لقب شوالیه گرفت.

در طول جنگ جهانی دوم، "بیتون" به وزارت اطلاعات اعزام شد و وظیفه ی ثبت تصاویری از خط مقدم جبههی خودی به وی سپرده شد. در مدت این مأموریت بیتون یکی از ماندگارترین عکسها از رنج و عذاب انگلیسی‌ها در جنگ را ثبت کرد. عکسی از قربانی سه‌ساله نبرد «بلیتز»، «آیلین دون» دختربچه‌ای که بر تخت بیمارستان، خرس عروسکی اش را محکم به آغوش گرفته بود.

«ماریو تستینو» که جامعه ی مدرن را به تصویر کشیده و مد را به اندازه ی "بیتون" متنوع کار کرده، میگوید: «او به گونه ای دورانش را شاخص کرد که گویی تنها عکاس آن دوران بوده‌است». یکی دیگر از مشهورترین عکاسان مد امروزه «نیک نایت»کار او را بخاطر زیبایی و ظرافتش اینگونه ستایش می‌کند: «از تصاویر گیرا و جالب خواهرانش و ژستهای ظریف و شکننده ی مدلهای زیبارویان اجتماع در عکسهایش گرفته تا تصاویر به یادماندنی دوران جنگ، همیشه انسانی حساس و احساسی بود». "بیتون" در نقش فردی که توسط دوستش «ترومن کاپوتی» به یک انسان تماماً خودساخته توصیف شده بود، خود می‌دانست که چنین سیسیل بودنی شوخی نبود بلکه چیزی بود که برای رسیدن به آن به پافشاری جدی نیاز داشته‌است.

در واقع در مورد اخلاق و رفتار "بیتون" صحبت های بسیاری هست از بی‌توجهی به دیگران گرفته تا سوء استفاده از سوژه‌ها تا آنجا که گفته می‌شود حتی با ملکه ی بریتانیا نیز چنین رفتاری داشت، اما با وجود همه ی این رفتارها، از خلاقیت و کیفیت کار وی نمیتوان گذشت.

سیسیل "بیتون" در طول دوران فعالیتش بیش از ۴۰ کتاب منتشر کرده که ۶ جلد آن شامل خاطرات زندگی خودش بین سال‌های ۱۹۲۲ تا ۱۹۷۴ می‌باشد. نکته‌ای که در مورد خاطرات "بیتون" ذکر می‌شود این است که به دلیل ترس از اتهامات ناروا در زندگی اش، بیان صریح و بی‌پرده برخی از مشاهداتش را بی‌ملاحظه گی میپنداشت و در نوشته هایش تناقضاتی از قبیل مکان‌های برخی رخدادها به چشم میخورد، اما اخیراً تعدادی از این خاطرات به صورت سانسور نشده منتشر شده‌است.

"بیتونگ در سال ۱۹۷۴ دچار سکته ی مغزی شد که منجر به فلج شدن سمت راست بدنش برای تمام عمر گردید. در اواخر دهه ی ۱۹۷۰ با پیرشدنش سلامتش رو به زوال نهاد و در نهایت در ژوئن سال ۱۹۸۰ شب هنگام در خانه اش در «ردیش هاوس»، در براد چاکِ ویلت شایر و در سن ۷۶ سالگی جان سپرد.

تعدادی از آثار این هنرمند را در گالری ببینید.