زارعی: نقالان این جشنواره، عاشقانه از علی(ع) گفتند/ خیمه نقالی و پردهخوانی علوی را برافراشته نگه داشته‌ایم
به گزارش سایت صحنه، کوروش زارعی مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری در آیین پایانی سومین جشنواره پردهخوانی و نقالی غدیر که شب گذشته در تماشاخانه مهر حوزه هنری برگزار شد، با ابراز خرسندی و خسته نباشید به نقالانی که چند روزی در میدان امام حسین و بوستان آب و آتش فعالیت کردند، گفت: مرشدان، علی‌دوستان و هنرمندان این جشنواره مایه فخر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری هستند؛ چرا که این چند روز گذشته با صدای گرم و جذاب خود نام علی(ع) را بر زبان جاری ساخته و با نام حضرت شهر تهران را عطرآگین کردند. ما در دوره‌های قبل بیشتر در محضر اساتید و پیش‌کسوتان بودیم اما امسال در کنار آن‌ها، جوانان و نوجوانان و کودکان دختر و پسر حضور داشتند.
زارعی افزود: نقالی و پردهخوانی هنر سنتی و آیینی ایران‌زمین در حال فراموشی بود و مورد غفلت قرار گرفته بود. اما امروز مرشدان پیش‌کسوت و جوان ما را یاری کردند تا این هنر را بار دیگر جان دوباره‌ای ببخشیم. مرشدان پیش‌کسوت و اساتید این عرصه به همراه جوانان هنرمند و توانای نقالی و پردهخوانی شرکت کننده در این جشنواره به ما قول داده‌اند تا همچنان ما را در حفظ و گسترش این هنر کهن ایران‌زمین یاری کنند.
وی با اشاره به برگزاری سوگواره پردهخوانی رضوی «روایت عشق» در شهر مقدس مشهد نیز گفت: ما پیش از برگزاری سومین جشنواره نقالان علوی، سوگواره پردهخوانی رضوی «روایت عشق» در شهر مقدس مشهد را نیز سال گذشته برگزار کردیم. همچنین در نظر داریم تا نقالی و پردهخوانی شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی را رسمی، درست و صحیح، علمی و پژوهشی راه‌اندازی کنیم و پیش از آنکه خیلی دیر شود به آن پرداخته و همانند نقالی و پردهخوانی آن را حفظ و گسترش دهیم.
زارعی با بیان اینکه این اولین جشنواره نقالی و پردهخوانی است که به صورت سراسری، رسمی و جدی برگزار می‌شود، افزود: برای اولین بار کتابی شامل 20 طومار نقالی و پردهخوانی با ویرایش‌های علمی لازم در این جشنواره رونمایی می‌شود. این 20 طومار به کوشش مهدی دریایی و داوود فتحعلیبیگی تهیه، تنظیم و تصحیح شده است.
مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری در ادامه گفت: این جشنواره با ایده حسین عالم‌بخش دبیر این دوره برپا شد که همکاری و همیاری محسن میرزاعلی گسترش یافت. باید از این دو دوست و همکار عزیز قدردانی کرد که عاشقانه پای کار ایستادند تا هم هنر نقالی و پردهخوانی را برجسته سازند و هم نام مولا علی(ع) را در این ایام فرخنده در سطح شهر با اجراهای هنرمندانه و جذاب نقالان علوی طنین‌انداز کنند.
بازیگر سینمایی «امپراتور جهنم» افزود: ما در مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری دست یاری به سوی تمامی اهالی فن دراز میکنیم تا این هنر سنتی و کهن ایران‌زمین را حفظ کنیم و خیمه نقالی و پردهخوانی علوی را برافراشته نگه داریم.
زارعی: نفرات اول برزگسال به همایش پیاده‌روی اربعین دعوت می‌شوند
زارعی در پایان گفت: مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری اربعین امسال سومین همایش پیاده‌وری اربعین را خواهد داشت که طی برگزاری آن در ایام اربعین 2روز در نجف و 5روز در مسیر کربلا حدود 120 نفر از هنرمندان آیینی شامل تعزیه، نقالی، پردهخوانی، تئاتر خیابانی و تئاتر موکبی حضور خواهند داشت. شایان ذکر است که نفرات اول بخش بزرگسال آقایان و بانوان سومین جشنواره نقالی و پردهخوانی غدیر برای شرکت در این همایش از سوی مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری دعوت خواهند شد.
عالم‌بخش: عمارت نقالان تاسیس شود
حسین عالم‌بخش، دبیر سومین جشنواره نقالان علوی، نیز در سخنانی عنوان کرد: با انتصاب کوروش زارعی در حوزه هنری، طرح این جشنواره بعد از چند سال به نتیجه رسید. در این سه سال اتفاقات خوبی افتاده و خون تازه‌ای به شریان نقالی ایران تزریق شد و جایگاه خوبی در صداوسیما و دیگر بخش‌های شهر پیدا کرده است.
وی در ادامه افزود: نگارش طومارهای بازپیرایی شده حوزه غدیر با همت دکتر فتحعلیبیگی و دریایی، از دستاوردهای این جشنواره بود.
وی یادآور شد: اتفاق دیگر بخش رقابتی جشنواره بود که از ۱۲۶اثر رسیده به جشنواره ، ۶۳اثر انتخاب و از این تعداد هم ۳۱ اثر به جشنواده راه یافت.
عالم‌بخش با بیان اینکه ۱۰نقال پیش‌کسوت هم در هر اجرا به نقالی پرداختند، افزود: سال گذشته دفتر نقالی و تعزیه به مدیریت محسن میرزاعلی تأسیس شد که خیلی خوب هم عمل کرده است.
وی درباره اینکه چرا تندیس جشنواره به نام زنده‌یاد مرشد ولی‌‌الله ترابی است، گفت: هیچ‌وقت آخرین عیادت بچه‌های وزارت ارشاد با ایشان را فراموش نمی‌کنم. چرا که در این دیدار مرشد ترابی شعرخوانی کردند و آخرین دوبیتی که خواندند در وصف حضرت علی(ع) بود. ما بر اساس نام و کنیه ایشان تندیس را به نام ایشان طراحی کردیم.
عالم‌بخش با بیان اینکه یکی از آرزوهایش در طول جشنواره این بود که در ایران عمارت نقالان تاسیس شود، افزود: هنرمندان تئاتر خانه تئاتر و هنرمندان سینما خانه سینما دارند. اما جنس این دوستان خاص است. من از آقای مسجدجامعی به عنوان یکی از اعضای کمیسیون فرهنگی شورای شهر می‌خواهم که چنین کاری برای نقالان در قالب صنف و خانه انجام دهند.
مسجدجامعی: مکان‌های اجرای نقالی و نمایش‌های سنتی را بار دیگر احیا کنیم
احمد مسجدجامعی، عضو شورای اسلامی شهر تهران، در این مراسم با اشاره به پیشینه اقدامات صورت گرفته در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و هم در حوزه مدیریت فرهنگی شهرداری تهران در زمینه بسط و گسترش هنر نقالی و پردهخوانی گفت: پیش از برگزاری این جشنواره استاد داوود فتحعلیبیگی از پیش‌کسوتان نمایش‌های آیینی و سنتی به اتفاق خانم لاله تقیان، پژوهشگر نمایش‌های آیینی، اقدامات مؤثری در زمینه تمرکز و بهسازی امور هنرمندان نقال و پرده‌خوان به انجام رساندند که می‌توان آن مسیر را تداوم بخشید و تقویت کرد.
وی ادامه داد: صحبت از اختصاص فضا و مکانی ثابت و مشخص تحت عنوان خانه نقالان و پرده‌خوانان به عنوان یک واحد صنفی به میان آمد که این موضوع هم در همان زمان با پیگیری دوستان منجر به اختصاص فضا و محلی برای اجتماع پرده‌خوانان و نقالان شد. باید در شرایط کنونی نسبت به بهسازی و تجهیز چنین مکانی اقدامات مقتضی را به انجام رساند که حتماً من در نخستین دیدارم با رئیس سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران این خواست بحق جامعه نقالان و پرده‌خوانان را با ایشان در میان خواهم گذاشت.
مسجدجامعی با تشکر و قدردانی از تلاش ساعی مسئولان برگزاری این جشنواره تصریح کرد: هنر نقالی و پردهخوانی پیشینه تاریخی ژرفی در میان ما ایرانیان دارد؛ ما ایرانیان از دیرباز هوش تصویری بسیار زیادی داشتیم، چرا که در محیط زندگی خودمان به مراتب حتی به فرض تزئین مکانی که در آن نیز زندگی میکنیم از تابلوهای نقاشی و عکس، نقوش برجسته و مجسمه استفاده میکنیم و جای تعجب نیست که در چنین محیطی هنر نقالی و پردهخوانی که ساحتی آمیخته با اغلب هنرهای نمایشی، موسیقی و تجسمی است، این‌چنین مورد توجه و وثوق قرار گرفته باشد.
عضو شورای اسلامی شهر تهران ادامه داد: حتی ما به فاصله کمی از دنیا صاحب سینما شدیم و در این رشته هنری هم خیلی زود به پیشرفت‌هایی نائل آمدیم، این امر به آن جهت بود که ما از رهگذر هنرهایی همچون نقالی و پردهخوانی که من نام آن را می‌توانم سینمای متقدم بگذارم، با دنیای تصویر و کنش‌های نمایشی آشنا بوده‌ایم.
مسجدجامعی افزود: در تعریف پردهخوانی نیز من با این عنوان که این هنر به روایات تاریخی می‌پردازد، مواجه شدم که به نظرم باید کمی در آن دخل و تصرف کرده و به اصلاح آن پرداخت؛ چرا که پردهخوانی همچون سینما روایت صرف تاریخی نیست و کارگردان و پدیدآورنده آن به فراخور می‌تواند در روند روایت به تغییراتی دست بزند.
این کارشناس امور فرهنگی و هنری تأکید کرد: ما شخصیت تاریخی همچون ابومسلم را داریم و در عین حال یک سند مکتوب به نام ابومسلم‌نامه؛ در مورد مختار ثقفی نیز به همین منوال. اما آنچه که در ابومسلم‌نامه و مختارنامه روایت شده است، لزوماً منطبق با واقعه تاریخ زندگی این دو شخصیت نیست. در مورد پردهخوانی نیز باید گفت که هنرمند نقال و پرده‌خوان به فراخور و گنجایش و حس و حال مجلس و همراهی آن‌ها و البته با تکیه بر خلاقیت فردی می‌تواند مواردی را به اصل روایت اضافه و یا از آن کم کند که البته این مسئله نباید به اصل روایت خدشه‌ای وارد کند.
مسجدجامعی ادامه داد: در تحقیق دیگری که به انجام رساندم، متوجه این مسئله شدم که ۴۷ شیوه متفاوت اجرایی در ذیل واژه نقالی داریم که نمونه‌هایی از آن عبارت‌اند از مناقب‌خوانی، قصه‌گویی، قوالی، شمایل‌گردانی، چاووش‌خوانی، حمله‌خوانی، علی‌نامه‌خوانی، نوروزخوانی، مرشدخوانی، قنبرخوانی و. ...
وی اظهار داشت: بسیاری از این گونه‌های طرح شده در زیرمجموعه نقالی که به آن‌ها اشاره شد، ارتباط مستقیم با موضوع زندگی حضرت علی(ع) دارند. شاید پیش خود این سؤال را مطرح کنید که ربط نوروزخوانی با ماجرای زندگی حضرت علی(ع) در چیست؟ من باید به این پرسش این‌گونه پاسخ بدهم که واقعه غدیرخم در حجة‌الوداع مقارن شده بود با ایام نوروز، شاید به همین خاطر است که همچنان نوروز از جمله اعیاد ما ایرانیان پس از ظهور اسلام نیز باقی مانده باشد، اما دیگر خبری از جشن مهرگان به عنوان یک آیین ایرانی نیست.
عضو شورای اسلامی شهر تهران در پایان سخنان خود، تصریح کرد: اساساً به این نتیجه رسیده‌ام که هر جا سخن از نام علی(ع) و سیره علوی در مناسبات و زندگی روزمره ایرانیان بوده است، پدیده و وقایع پیرامون آن نیز به قوت خویش باقی مانده است و مردم آن را ارج نهاده‌اند؛ خاطرم هست در دوره‌ای که تصدی وزارت ارشاد را در اختیار داشتم نمایشگاهی از آثار نقاشی با موضوع علی(ع (برپا شد که نام آن را نیز ۱۱۰ گذاشتند و در کنار مسلمانان و شیعیان، هنرمندانی از ادیان و مذاهب دیگر هم شرکت کرده بودند، لذا نتیجه می‌گیریم که حب علی(ع) در وجود همه ما ایرانیان فارغ از دین و مذهب و آیین به ودیعه گذاشته شده است و به طور مشخص علی(ع) شخصیت محوری حوزه فرهنگ و تمدن ایرانی است.
فتحعلیبیگی: در پی چاپ طومارهای بیشتر نقالی هستیم
در ادامه این مراسم از کتاب «همای رحمت» طومار نقالی و پردهخوانی علوی با حضور قره باغی، مدیریت انتشارت سوره مهر و نویسندگان کتاب، دکتر داوود فتحعلی بیگی و مهدی دریایی برگزار شد.
فتحعلیبیگی درباره چاپ این مجموعه و ضمن تقدیر و تشکر از مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری گفت: این مجموعه صد و ده قصه دارد که یک نفر باسواد پرده‌خوان آن را نوشته است و ما قریب ۲۰ روایتش را اتنتخاب کردیم که امیدوارم شرایط چاپ باقی آن هم فراهم شود؛ چرا که از این 110 قصه تنها 20 روایت آن مناسب جشنواره نقالان علوی است؛ در حالی که 90 قصه دیگر آن در باب عاشورا و یا انبیاء الهی است.
ما در کتاب «همای رحمت» 20 طومار را که به کوشش و پژوهش‌های مهدی دریایی جمع‌آوری شده است با تصحیح تازه و درست برای بهره‌برداری شرکت‌کنندگان سومین جشنواره نقالان علوی و همچنین علاقه‌مندان به هنر نقالی و پردهخوانی با همکاری و یاری حوزه هنری چاپ و منتشر کرده‌ایم.
نصیری: حوزه هنری خلاف دیدگاه برخی پژوهشگران را ثابت کرد
داریوش نصیری که داوری آثار این دوره از جشنواره را همراه با اردشیر صالح‌پور و مهدی چایانی برعهده داشت، به نمایندگی از هیئت داوران بیانیه‌ای را پیش از اعلام نتایج داوری قرائت کرد. نصیری پس از پایان قرائت بیانیه با قدردانی از حوزه هنری و مدیران و مسئولین برگزاری این جشنواره گفت: در کتابی منتسب به یکی از پژوهشگران هنرهای نمایشی ایران نوشته شده است «نقالان در منازلشان می‌روند و می‌میرند» اما دوستان حوزه هنری در مرکز هنرهای نمایشی این سازمان ثابت کردند که این اتفاق نمی‌افتد.
نفرات برگزیده در چهار بخش کودک، نوجوان، بزرگسال زن و بزرگسال مرد به شرح زیر معرفی شدند:
بخش کودک:
رتبه سوم: هستی قاعدی
رتبه دوم: آوا فیاضی
رتبه اول: نیوشا ارزنده
بخش نوجوان:
رتبه سوم: رزا زندی
رتبه دوم: محمد میرزاپور
رتبه اول: هومن پور اشرف
بخش بزرگسال بانوان:
رتبه سوم: فهیمه باروتچی و معصومه لشنی
رتبه دوم: فاطمه حیدری فر
رتبه اول: طاهره بهرامی
تقدیر ویژه از محمدرضا قاسمی
بخش بزرگسال آقایان:
رتبه سوم: محمدصادق بصیری
رتبه دوم: محمد صمدیان
رتبه اول: محمدرضا معجونی
آیین پایانی سومین جشنواره نقالی و پردهخوانی غدیر(نقالان علوی) با ویژه‌برنامه‌هایی از جمله ضرب و آواز مرشد علی ناری، اجرای نقالی مرشد ابوالفضل ورمزیار، اجرای نقالی مهدی دریایی، اجرای نقالی کودک شرکت‌کننده در این جشنواره آوا فیاضی و تقدیر از مرشد مهدی چایانی و مرشد محمد احدی از پیش‌کسوتان هنر نقالی و پردهخوانی کشور همراه بود.
گفتنی است، سومین جشنواره پردهخوانی و نقالی غدیر با حضور کوروش زارعی مدیر هنرهای نمایشی حوزه هنری، داوود فتحعلی بیگی، احمد مسجدجامعی، مرشد محسن میرزاعلی و حسین عالم‌بخش دبیر جشنواره و نقالان و پرده‌خوانان علوی، شهرام کرمی و جمعی از مدیران و هنرمندان شب گذشته در سالن مهر حوزه هنری به کار خود پایان داد.
یادآور می‌شود، سومین جشنواره سراسری نقالی و پردهخوانی «غدیر» (نقالان علوی) به همت مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری و با دبیری حسین عالم‌بخش از 1 الی 6 شهریورماه سال جاری در میدان امام حسین(ع) و بوستان آب و آتش تهران برگزار شد.
انتهای پیام/