رافائل سانتسیو (به ایتالیایی: Raffaello Sanzio) یا رافائلو سانتی(۶ آوریل ۱۴۸۳ میلادی - ۶ آوریل ۱۵۲۰ میلادی)که بیشتر با اسم کوچکش رافائل شناخته میشود، نقاش و معمار ایتالیایی دوران اوج رنسانس است. رافائل، نمونه وارترین هنرمند دورهٔ رنسانس پیشرفتهاست. او با آنکه شدیداً تحت تأثیر لئوناردو دا وینچی و میکلانژ بود، سبک خاصی پدید آورد که آرمانهای هنر رنسانس پیشرفته را به روشنی بیان میکند. او ضمن آنکه از هر هنرمند دیگری میآموخت، به نیروی ابتکار و اصالت پر توان خود نیز میدان میداد؛ آنچه را که بهتر میتوانست به کار گیرد، جذب میکرد و گرایش کلاسیک روزگار خویش را به قالب شکل میریخت. او چنان خستگی ناپذیرانه با روحیهٔ هنر کلاسیک کار میکرد که هنرش را تقریباً میتوان رستاخیز هنر یونان در اوج تکاملش تلقی کرد. گوته، شاعر و منتقد پر آوازهٔ آلمانی، دربارهٔ رافائل گفته است که وی مجبور به تقلید از یونانیان نبود زیرا خودش همچون یونانیان میاندیشید و احساس میکرد. وی به همراه میکلآنژ و لئوناردو دا وینچی، سهگانه استادان بزرگ دوران خود را تشکیل دادهاست.
او هنر را نزد پدرش جیووانی سانتی (Giovanni Santi) فرا گرفت. مادرش ماجیادی باتیستا کایرلا (Magia de Battista Ciarla) در ۱۴۹۱ از دنیا رفت اما پدرش که نقاش قرن شانزدهم و شرح حال نویس جورجیو وازاری (Giorgio Vasari) – نقاشی با شایستگی نه چندان زیاد – بود دستورهای اولیه نقاشی را به پسرش یاد داد و او را تحت حمایت خود قرار داد.
سانتی مردی با فرهنگ بود که ارتباطی پیوسته با عقاید هنری پیشرفته رایج در دربار اوربنیو داشت و قبل از مرگش در سال ۱۴۹۴ وقتی که رافائل یازده ساله بود پسرش را با فلسفه بشر دوستانه در دربار آشنا کرد. اگر چه رافائل تحت تأثیر هنرمندان بزرگ فلورانس، رم واوربنیو قرار گرفت اما گذشته از این شاید قدرت سرزندگی فرهنگی آن شهر پیشرفت سریع و استثنایی نقاش جوان را به همراه داشت. در حالیکه در آغاز قرن شانزدهم زمانی که هفده سال او تمام نشدهبود استعداد و ذوق شگفتآوری از خود داد. او تکنیکهای جدید نقاشی را از لئوناردو دا وینچی (Leonardo da vinci) و مایکل آنجلو (Michelangelo) آموخت و عناصر زیبایی و آرامش از موضوعات احساسی و عمده آثارش بودند.
رافائل در سال ۱۴۹۹ در اوربنیو به نزد پروجینو (Perugino) رفت و هنرجو و دستیار او شد. پروجینو نقاش سالهای ۱۵۲۰-۱۴۷۸ به کشیدن مناظر زیبا در نقاشیهایش عشق میورزید و کارهای اولیه سانتسیو به آثار پروجنیو شباهت بسیاری داشت بهطوریکه آثاری از قبیل
عیسی مصلوب در کنار مریم (Crucifixion With Virgin)
یوحنای مقدس (Saint John)
جرمه مقدس (Saint Gerome)
مریم مقدس (Saint Mary Magdalene)
تصور میشد که متعلق به سانتسیو باشد تا اینکه کلیسای سن جیمینگ نیانو(Chruch of san Giming niano) ثابت کرد که در حقیقت تمام آن آثار توسط پروجینو کشیده شدهاست. رافائل در پاییز سال ۱۵۰۴ بهطور حتم به فلورانس رفت اما مشخص نشدهاست که آیا این اولین ملاقاتش از فلورانس بوده یا نه اما به گواهی آثارش در حدود سال ۱۵۰۴ اولین ارتباط اساسی را با این تمدن هنری داشت که در تقویت تمام افکاری که او تا آن زمان کسب کردهبود تأثیر بسزایی گذاشت و همچنین افقهای جدید و وسیعی را پیش روی او باز کرد.