نمایش گزیده نامه‌نگاری‌های عهد قاجار در کاخ گلستان
به گزارش روز سه شنبه ایرنا از کاخ گلستان، مدیر این مجموعه میراث جهانی گفت: کاخ گلستان گنجینه ای از هنر دوره قاجار است و به مناسبت هفته میراث فرهنگی، برگزاری سه نمایشگاه مرتبط با دوره قاجار را در دستور کار قرار داده و از فردا، میزبان بازدیدکنندگان این نمایشگاه هاست.
مسعود نصرتی افزود: در نمایشگاه «گزیده نامه‌نگاری‌های قاجار در کاخ گلستان» بیش از 100 پاکت نامه مصرف شده و نشده، انواع سربرگهای مصور و غیر مصور، برچسب پاکت ها و نامه ها، نمونه هایی از نامه ها، تلگراف ها و برخی از اشیای مورد استفاده در نامه‌نگاری از دوره ناصرالدین شاه قاجار تا انقراض این سلسله به نمایش گذاشته می شود.
وی از نمایش سربرگ های مصور قاجاری برای نخستین بار در موزه مردم شناسی خبر داد و تصریح کرد: ورود مؤسسات تمدنی اروپایی در دوره قاجار و تاثیر آن بر هنر و فرهنگ این مرز و بوم از یک طرف و ذوق، استعداد و ابداعات هنرمندان و کارگزاران ایرانی از طرف دیگر باعث شد تا آثار قابل توجهی در زمینه پاکت نامه و سربرگ به وجود آید، برقراری نظام پست مدرن به سبک اروپایی از زمان ناصرالدین شاه آغاز شد و یکی از ویژگی های دوره قاجار رویارویی تجدد و سنت است.
نصرتی توضیح داد: قدیمی ترین اثر، مربوط به پاکت و سربرگ مظفرالدین شاه و برچسب زمان ناصرالدین شاه است، همچنین حدود 60 هزار پاکت نامه و سربرگ استفاده شده و نشده قاجاری در کاخ گلستان وجود دارد.
به گفته او، سیر تحول نامه و نامه نگاری در ایران در این نمایشگاه با محوریت کاخ گلستان و قاجار با دیدگاه فرهنگی و تاریخی به نمایش گذاشته شده است.
نصرتی یادآور شد: مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان به دلیل داشتن کاخ های گوناگون، سیستم های نامه رسانی ویژه خود را داشته است به همین دلیل برخی از سربرگ ها مخصوص یک کاخ بوده و نامه نگاری بر روی آنها انجام می شده است.
مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان درباره زمان ورود سربرگ های مصور به ایران نیز گفت: ورود و استفاده از سربرگ های مصور در دنیا به اوایل قرن 20 باز می گردد و در همان زمان نیز سربرگ های مصور وارد ایران شد و مظفرالدین شاه از آن در نامه نگاری ها استفاده می کرد، البته این سربرگ ها متناسب با سلیقه ایرانی ها سفارش داده می شده و می توان بیان کرد که دوره قاجار ترکیبی از سنت و مدرنیته است.
**نمایش 13 تخته قالیچه های قاجاری کاشان در چادرخانه
نصرتی از برپایی چهارمین نمایشگاه فرش های قاجاری با موضوع «قالیچه های کاشان» به مناسبت هفته میراث فرهنگی در عمارت چادرخانه خبر داد و افزود: با تأسیس سلسله قاجاریه و تحکیم موقعیت سیاسی ایران، فرصت دوباره تجدید حیات به صنعت قالی بافی داده شد به طوریکه پادشاهان قاجار نقش موثری در تجدید حیات هنری ایران داشته اند، در این دوره مردم علاقه و توجه خاص به قالی بافی و تجارت قالی پیدا کردند و در نتیجه کارگاه های زیاد در شهرهای مختلف به وجود آمد که دلیل آن بیشتر توسعه تجارت خارجی و صدور فرش به خارج از کشور بوده است.
او تصریح کرد: رموز، فنون و روش تهیه مواد و مصالح لازم برای قالی بافی همیشه ثابت بوده است البته در طرح و نقش قالی، تغییرات زیادی درعصر صفویه ایجاد شد و طراحانی که در این دوره مورد تشویق پادشاهان قرار گرفتند، توانستند با ترکیب نقش های گذشته، یک سلسله طرح های عالی از گل و بته و نقش حیوان به وجود آورند، این طرح ها در دوران قاجاریه هم مورد تقلید و استفاده قالی بافان قرار گرفت.
مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان درباره فرش های کاشان اظهار داشت: از جمله مناطقی که بافت قالی های آن تا به امروزه مایه افتخار موزه ها بوده، کاشان است که نقش زیادی در تجدید حیات هنر قالیبافی ایران داشته است، قالیبافی در این شهر به طور کلی شامل شهر کاشان و حومه آن نطنز و جوشقان است.
وی بیان داشت: قالی های اواخر قرن سیزدهم هجری شمسی در کاشان به واسطه بافت بسیار ظریف و پشم لطیف آن بسیار قابل تشخیص است و این لطافت به دلیل پشم مرینوسی بود که به واسطه صاحبان کارگاه ها برای بافت سفارشات مخصوص خودشان وارد می شده است .
نصرتی با توضیح اینکه طرح های فرش کاشان متأثر از طرح های اصفهان و نقش های سنتی ایران است، ادامه داد: با این تفاوت که در نقوش فرشهای کاشان از گل و بته و طرحهای افشان و نقوش ساده تر مربوط به پارچه بافی استفاده بیشتری می شود و از نظر طرح و نقش می توان گفت انواع لچک و ترنج شاه عباسی و گل و بوته های زیبا در زمینه سرخ برای مدتها نقش قالی های قدیمی کاشان بوده است.
انواع طرح های افشان، شاه عباسی، گلدانی، لچک و ترنج، اسلیمی، شکارگاهی، شیخ صفی و گل فرنگ، بخش مهمی از نقوش فرشهای کاشان به شمار می رود.
در نمایشگاه فرش کاشان، 13 تخته قالی و قالیچه به نمایش گذاشته می شود که یکی از آثار شاخص نمایشگاه، قالیچه بافت محتشم بوده و همچنین یکی از قالی ها نیز از پشم منچستر بافته شده است.
تاکنون 3 نمایشگاه فرش قاجاری با موضوعات «برگزیده ای از قالیچه های قاجار»، «فرش های باغی» و «فرش ملایر» برگزار شده است.
**نمایش 30 قطعه عکس لیتوگرافی در آلبوم‌خانه
مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان درباره برگزاری نمایشگاه عکس با چاپ لیتوگرافی برای نخستین بار در این مجموعه نیز گفت: در این نمایشگاه 30 قطعه عکس با چاپ لیتوگرافی و تکنیک باسمه و گراور به نمایش گذاشته می شود، این تکنیک ها اروپایی بوده و متعلق به اواخر قرن 18 تا 20 میلادی است. موضوعات مورد نظر معرفی شخصیت های شاهزادگان و تصویری از ناپلئون بناپارت، زن عثمانی، دختر فرانسوی، جشن روستایی، یگان پیاده نظام، نمایی از کلیسا در مسکو، مناظری از فواره، اقوام مختلف، پرندگان شامل طوطی و دارکوب است.
نمایشگاه های «گزیده نامه‌نگاری‌های عهد قاجار»، عکس «باسمه‌ای آلبوم‌خانه کاخ گلستان»، «فرش های کاشان در کاخ و تأثیر آن در مناطق دیگر»، فردا دوم خرداد ساعت 14 افتتاح می شود و به مدت 2 هفته در مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان واقع در میدان ارگ از ساعت 9 تا 18میزبان هنردوستان است.
