در تئاتر انقلاب از مستقیم‌گویی پرهیز شود
تئاتر پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در حوزه اجرا، کارگردانی و بازیگری بسیار رشد داشته است. بخشی از این پیشرفت افزایش امکانات در اختیار هنرمندان تئاتر است که به پیشرفت سخت‌افزار و امکانات لازم برای اجرای تئاتر مربوط می‌شود.
به گزارش صحنه، یعقوب صدیق‌جمالی، کارگردان نمایش «تیغ کهنه» که این روزها در تماشاخانه مهر حوزه هنری روی صحنه است، به پایگاه خبری حوزه هنری گفت: نمایش «تیغ کهنه» بهمن و اسفند سال گذشته در تبریز روی صحنه رفت و با استقبال خوبی از سوی مخاطبان خود مواجه شد. با توجه به موفقیت اجرای این تئاتر در تبریز از طرف مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری بای اجرا در تماشاخانه مهر این مرکز دعوت شدیم. متن این نمایش نوشته امیر یاراحمدی است که توسط گروه نمایش کتل تبریز برای اجرای صحنه‌ای آماده شده است.
صدیق‌جمالی افزود: «تیغ کهنه» درام عاشقانه‌ای است که در دو اپیزود اجرا می‌شود. اپیزود اول به وقایع پس از کودتای 28 مرداد 1333 و اپیزود دوم به انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 می‌پردازد. نویسنده این نمایش در قالب یک داستان عاطفی و عاشقانه اقدام به بیان این دو رویداد تاریخی کرده است.
وی در خصوص هنر انقلاب و اهمیت مجزای آن در دنیای هنر ایران گفت: مفاهیم هنری فی‌نفسه قابل تقسیم‌بندی نیستند. اما آنچه می‌تواند نوعی تقسیم‌بندی را ایجاد کند محتوای یک اثر هنری است. محتوایی که می‌تواند این دقت را در وجود ما ایجاد کند تا به مقاطعی مهم از تاریخ پُر فراز و نشیب کشورمان بپردازیم. این تاریخ مملو از وقایع مهم است که انقلاب برجسته‌ترین واقعه آنها برای ما در 50 سال اخیر است. در نتیجه واژه هنر انقلاب به عنوان موضوعی مجزا را می‌پذیرم و آن‌را لازم و ضروری می‌دانم. چرا که درنگ و برش بسیار مهمی از تاریخ ایران است. انقلاب یکی از فراز‌های مهم تاریخی ایران است که از باب هنر برخلاف آنچه تصور می‌شود کم به آن پرداخته شده است. ای کاش به این مقوله بیشتر توجه شود. اما این توجه نباید صرفا به چگونگی شکل‌گیری انقلاب ختم شود. بلکه باید نگاهی عمیق‌تر به آن داشت. بیش از چگونگی شکل‌گیری انقلاب اسلامی ایران نتایج و دستاورد‌های آن اهمیت ویژه دارد. انقلاب اسلامی ایران روی بسیاری از امور جامعه ایرانی تاثیر گذاشته است که امکانات خوبی برای پرداخت هنری فراهم آورده است. اما آنچنان که باید به آن پرداخته نشده است.
این کارگردان تئاتر ادامه داد: غیرمستقیم پرداختن تولیدات تئاتر به انقلاب اسلامی ایران توان بیشتری به برقراری ارتباط با مخاطب می‌دهد. به عنوان مثال در نمایش «تیغ کهنه» با اینکه اتفاقات در بازه تاریخی انقلاب شکل می‌گیرد، اما هیچ‌گاه مستقیما وارد انقلاب نمی‌شود و ما در زیر متن داستان عاشقانه نمایش «تیغ کهنه» با انقلاب مواجه می‌شویم. تجربه نشان داده برای بیان مفاهیم ایدئولوژیک هنگامی که نگاه مستقیم به آن می‌شود حالت شعاری به خود خواهد گرفت و مخاطب را از خود دور خواهد کرد. اما هنگامی که غیر مستقیم به بیان محتوای فکری می‌پردازیم استقبال مخاطب به صورت چشمگیر افزایش می‌یابد. گواه این موضوع اجرای عموم نمایش «تیغ کهنه» در تبریز بود که از همه اقشار جامعه برای تماشای آن می‌آمدند.
صدیق‌جمالی در مورد ضعف و نقاط قوت تئاتر پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران افزود: تئاتر پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در حوزه اجرا، کارگردانی و بازیگری بسیار رشد داشته است. بخشی از این پیشرفت افزایش امکانات در اختیار هنرمندان تئاتر است که به پیشرفت سخت‌افزار و امکانات لازم برای اجرای تئاتر مربوط می‌شود. به عنوان مثال تجهیزات و امکانات تماشاخانه‌های اجرای تئاتر وضعیت بهتری نسبت به پیش از انقلاب دارند. اما بخش مهم‌تر آن به نیروی انسانی تولید تئاتر و خلاقیت‌های آنها مربوط می‌شود.
صدیق‌جمالی با بیان پیشنهادی راه حلی را برای رفع ضعف ادبیات نمایشی ایران عنوان کرد و گفت: اگر روزی مسئولیتی در مدیریت تئاتر کشور را به من محول کنند برای اجرای تئاتر در تماشاخانه‌ها اولویت را به نمایش‌هایی می‌دادم که با نمایشنامه ایرانی تولید شده‌اند. حتی اگر آن نمایشنامه‌های ایرانی نسبت به نمایشنامه‌های خارجی ضعیف باشد. با اینکه نافی نمایشنامه‌های خارجی نیستم. اما بخشی از نمایشنامه‌های خارجی در عین توانمندی هیچ مطلب مورد نیازی برای مخاطب ایرانی ندارند. چرا که اختلاف فرهنگی میان نمایشنامه‌های خارجی با مخاطبان ایرانی در بخشی از نمایشنامه‌های خارجی بسیار زیاد است. این اختلاف آنچنان است که مخاطب به هیچ وجه ارتباطی با داستان و رویدادهای آن برقرار نمی‌کند. اولویت دادن به نمایشنامه‌های ایرانی برای اجرای تئاتر در تماشاخانه‌ها موجب افزایش تولید نمایشنامه‌های ایرانی می‌شود. به هر حال هنگامی که تولیدات افزایش یابد از میان هر 100 نمایشنامه تولیدی حداقل 10 نمایشنامه ماندگار و با کیفیت بالا متولد خواهد شد.
صدیق‌جمالی در پایان گفت: باید از مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری به ویژه کوروش زارعی و توحید معصومی که از تئاتر استان‌ها حمایت و فرصت اجرای در حوزه هنری مرکز را می‌دهند قدر‌دانی کنم.
گفتنی است، نمایش «تیغ کهنه» در قالب «مهرواره تئاتر استان‌ها»، تا 4 اردیبهشت‌ماه ساعت 18:30 در تماشاخانه «مهر» حوزه هنری میزبان عموم تماشاگران خواهد بود.