صابر صفایی: خوشنویسی تنها هنریست که از نظر مفهومی و بصری ابتذال به آن راه ندارد
صابر صفایی هنرمند و مدرس دانشگاه بیان داشت: اولین هنر بصری در اسلام خوشنویسی بوده است و تنها هنریست که چه از نظر محتوایی و چه فرمی ابتذال به آن راه ندارد.
صابر صفایی؛ هنرمند خوشنویس اردبیلی درباره فعالیت های اخیر هنری خود گفت: «در حال آماده سازی تابلوهایم برای برگزاری نمایشگاهی هستم که 6 بهمن ماه در گالری مهر مریم تهران افتتاح خواهد شد. در این نمایشگاه که متون آن شامل آیات قرآنی و احادیث یا شعر شعرای نامی چون حافظ، سعدی و مولوی می شود از خطوط شش گانه از جمله ثلث، محقق، توقیع، نسخ، کوفی، نستعلیق و ... استفاده کرده ام که تا 11 بهمن ماه نیز برپاست.»
او با بیان اینکه متاسفانه در شهر ما اکثر مردم به به دنبال کارهای ارزان قیمت هستند و هنرمند بسیار زحمت می کشد تا مخاطب را برای خرید قانع کند؛ ادامه داد: « با اینکه هنرمندان طراز اولی در رشته های مختلف هنری در اردبیل وجود دارد اما حمایت بسیار کمی اتفاق می افتد.»
این مدرس دانشگاه گرافیک معتقد است: « هنرمندان اردبیل معمولا در مسابقات هنری اول بوده اند نمونه آن همین جشنواره هنر جوان که هنرمندان این شهرستان در چند رشته موفق به کسب مقام های مختلفی در آن شده اند. از سوی دیگر در گذشته وضعیت پژوهشی نیز بهتر بود. خود من در حال حاضر چند کتاب دارم اما برای چاپ حمایت مالی صورت نمی گیرد.»
صفایی یکی از عوامل ماندگاری آثار خوشنویسی را به لحاظ محتوایی و مفهوم دانست و گفت: «احادیث و آیات قرآن چون چند صد سال است که باقی مانده اند شاخص هستند و همیشه قابل انتقالند. از سوی دیگر هنر خوشنویسی بیشتر حالت پیام رسانی دارد بنابراین استفاده از اشعار شعرای نامی نیز بسیار تاثیرگذار است.»
وی ادامه داد: «عامل دیگر به لحاظ بصری و هنری است که چیدمانی ارائه داده شود که قبلا انجام نشده و به نوعی بکر است. هر چند به نظر من دلایل دیگری هم وجود دارد مثل اینکه اثری در جشنواره ای رتبه بیاورد یا در حراجی فروش برود.»
این هنرمند افزود: «بیشتر از اینها معرفی هنرمند است که در استقبال مخاطب نقش دارد. زمانی هنرمندی وجود دارد که شاید عیار هنری چندان بالایی نداشته باشد اما کتاب هایش چاپ شده یا در رسانه ها دیده شده است بنابراین کارهایش بیشتر مورد اقبال واقع می شود؛ اما هنرمندان سطح بالاتری وجود دارند که چون امکان دیده شدن نیافته اند، مخاطب آنها را نمی شناسد.»
وی با بیان اینکه مفردات قبلا کار شده اند و هنرمندان بنام همیشه در همه رشته ها وجود داشته اند؛ توضیح داد: «هنرمند باید یک فرم بصری نو یا چیدمانی در قالب سنتی ارائه دهد که شاید همه متوجه نشوند، اما هنرشناسان به خوبی آن را درک می کنند. خوشنویسی از هنرهای سخت است زیرا به تمرین بسیار زیادی نیاز دارد تا قلم خوشنویس به قوام برسد و به صورت مستقیم با روحیات شخص هنرمند در ارتباط است.»
او ادامه داد: «در خوشنویسی 12 اصول وجود دارد که یکی همان شان و صفای خوشنویس است که اگر درون هنرمند پاک و با صفا نباشد خیلی طرفدار پیدا نمی کند. شاید همگان نتوانند این مورد را تشخیص دهند مگر اینکه مخاطب آگاهی های لازم را داشته و تحقیق کرده باشد.»
وی همچنین افزود: «اولین هنر بصری در اسلام خوشنویسی بوده است و تنها هنریست که چه از نظر محتوایی و چه فرمی ابتذال به آن راه ندارد. خوشنویسی در اکثر هنرهای سنتی و دستی کاربرد وسیعی داشته و دخیل بوده است. در کشورهای دیگر هنر ایران را با خوشنویسی می شناسند اما متاسفانه در ایران کمتر به آن اهمیت داده می شود.»
صفایی با اشاره به اینکه بعد از انقلاب اسلامی به خوشنویسی بسیار پرداخته شد گفت: «این امر با برگزاری جشنواره های مختلف صورت گرفت و در زمانی این هنر بسیار رشد داشت به گونه ای که همه ترغیب به کار کردن شدند. اما اکنون که بسیاری هنرمند ماهر در این زمینه وجود دارد آثارشان در دست شان می ماند و نمی توانند عرضه کنند.»
وی در پایان افزود: « از طرف دیگر در جشنواره تجسمی فجر هنرهای سنتی را حذف کرده اند.در نتیجه هنر مدرن بیشتر بازار و علاقمند پیدا می کند و ما از هنرهای سنتی اسلامی ایرانی خود غافل می شویم. ما باید در این زمینه از کشورهایی مثل ترکیه یاد بگیریم که خوشنویسی را به نام خود کرده و جشنواره بین المللی خوشنویسی دارد و به هنرمندان این رشته بها می دهد.»
گفتنی است صابر صفایی متولد ۲۹ مرداد ۱۳۵۷ ، اردبیل، مدرس دانشگاه، دکترای تخصصی هنر خوش نویسی ، فوق لیسانس هنرهای تجسمی ، عضو انجمن خوشنویسان ایران، حوزه هنری، گروه هنر بنیاد نهج البلاغه، دارالکتابه مرکز طبع و نشر قرآن جمهوری اسلامی ایران، صنعتگر صنایع دستی که دریافت بیش از یکصد و ده جایزه ملی و بین المللی در زمینه خوشنویسی ، گرافیک و نقاشی خط، برگزاری نمایشگاه های مختلف انفرادی و شرکت در بیش از دویست نمایشگاه گروهی، تالیف کتب گوناگون، داوری جشنواره های مختلف و ... را در کارنامه هنری خود دارد.