تجربه و دانش دو پیش شرط لازم برای «بداهه در هنر» است
مهدی حاجی محمدی؛ هنرمند گرافیست کشورمان که چندیست در زمینه «بداهه در هنر» به تحقیق و پژوهش پرداخته؛ دارا بودن تجربه و برخورداری از سطح قابل توجهی از دانش هنری را دو پیش شرط لازم برای بداهه پردازی هنری ذکر کرد.
به گزارش روابط عمومی مرکز هنرهای تجسمی حوزه هنری؛ حاجی محمدی با بیان اینکه به «بداهه در هنر» بسیار کم پرداخته شده؛ گفت: «هر چند که در اکثر هنرها بداهه وجود دارد مانند بداهه نوازی، بداهه نویسی، بداهه سرایی و ... اما به شکل علمی و مدون مورد توجه قرار نگرفته. بداهه به ارتباطات و پردازش های درونی هنرمند باز می گردد و قابل آموزش است که در مباحثی که خودم داشتم آن را در کنار خلاقیت گذاشتم هر چند در وجوهی با هم متفاوتند.»
این هنرمند اظهار داشت: «بداهه در نقاشی، خط و سایر رشته های هنرهای تجسمی هم وجود دارد. دو شرط ابتدایی برای رسیدن به بداهه در هنر تجربه و دانش است. یعنی اگر شما یک جوان تازه کار در بحث هنر باشید نمی توانید فی البداهه به خلق اثری بپردازید. ابتدا باید به سطحی از تجربه و دانش برسید و در کنار آن با تمرین هایی به جسارت لازم برسید.»
وی ادامه داد: «بسیاری از هنرمندان هنرهای تجسمی سال های متمادی مشغول انجام یک کار مشخص هستند؛ گویی قادر نیستند از یک قالب معین خارج شوند هر چند این مساله به این معنا نیست که اگر هنرمندی به روشی خاص برسد یعنی هنرمند غیرخلاق و محدودی است؛ خیر. اما اگر کسی می خواهد به بداهه در هنر برسد به جسارت نیاز دارد. البته به روحیه هنرمند هم بستگی دارد. بعضی از هنرمندان با توجه درون گرا بودن فضای هنری خود را حفظ می کنند.»
حاجی محمدی با اشاره به اینکه برای رسیدن به این جسارت هم تمرین هایی وجود دارد؛ توضیح داد: «از جمله اینکه باید به محدودیت هایی که به لحاظ حیف و میل ابزار هنری، نگرانی از بابت نظر دیگران و ... وجود دارد؛ بی توجه بود. این مشکلات در هنرهای تجسمی به خصوص هنرهای سنتی تر وجود دارد. اینکه سال ها روی روشی کار کنی و بخواهی فضا را بشکنی و سراغ یک روش دیگر بروی ترس هایی همراه دارد که باید هنرمند اهل ریسک باشد.»
او در ادامه افزود: «یکی از تمریناتی که به دانشجویانم می دهم این است که ساختار معمول را پشت سر بگذارند یعنی اگر با دست راست می نویسند یک روز با دست چپ بنویسند. زیرا اگر انسان به صورت کامل از داده های ذهنی و مغزی تبعیت کند به بداهه نمی رسد. در بداهه باید از آموخته های قبلیت جلوتر بروی و سرعت عملت از سرعت مغزت بیشتر شود حالا یا از طریق احساس و یا ادراک به نحوی که بدون وابستگی به آموخته های قبلی به چیزهایی دست پیدا کند که با فکر کردن شاید به آنها نمی رسیدید.»
وی در پایان یادآور شد: «در نقاشی آبستره تقریبا چنین چیزی وجود دارد اما اینکه رنگ را می پاشید و چه اتفاقی می افتد یک مقدار درگیر تصادف و اتفاق است و البته تجربه هم در آن دخیل است. هر چند برای بداهه ابتدا باید هنرمند به توانایی هنری لازم رسیده باشید و درگیر تکنیک ها و روش ها و ... نباشد. اکثر هنرهای تجسمی چون با طرح و اتود از پیش تعیین شده به کار می روند بداهه نیستند در حقیقت یکی از ویژگی های بداهه در هنر عدم تکرارپذیری آن است.»
گفتنی است مهدی حاجی محمدی فریمانی؛ فارغ التحصیل رشته گرافیک از دانشگاه هنر و کارشناسی ارشد نقاشی از دانشگاه تربیت مدرس؛ عضو انجمن صنفی طراحان گرافیک، انجمن خوشنویسان و مدرس دانشگاه است. او همچنین تا کنون ورک شاپ های کالیگرافی بسیاری را در مراکز هنری ایران، لبنان و ترکیه برگزار کرده است.
