گردا تارو؛ دختری با لایکا

گردا تارو در جبهه کوردوبا، اسپانیا/ عکاس: رابرت کاپا/ 1936

"گردا تارو" Gerda Taro با نام واقعی گرتا پوهریل، متولد اشتوتگارت آلمان از نخستین زنان فعال در عکاسی جنگی است. تارو نخستین زنی است که در خطوط مقدم جبهه عکاسی کرد و در خط مقدم نیز کشته شد.

شهرت حرفه‌ای تارو به سبب عکاسی از جنگ های داخلی اسپانیا است. علاوه بر این او به سبب همراهی با "رابرت کاپا" در زندگی شخصی و حرفه‌ای نیز شناخته شده‌است.

در سال ۱۹۳۴ یهود ستیزی روزافزون در آلمان تحت حاکمیت هیتلر، تارو را به فرانسه و شهر پاریس کشاند. او در پاریس با "اِندره فریدمن" یک عکاس خبری یهودی اهل مجارستان آشنا شد. تارو به عنوان دستیار او آغاز به کار کرد و به این ترتیب عکاسی را آموخت. رابطه این دو به زودی شخصی و عاشقانه شد. اندکی بعد تارو به عنوان ویرایش گر تصویر در آژانس الیانس فوتو مشغول به کار شد.

در سال ۱۹۳۶، تارو برای اولین بار گواهی نامه عکاسی خبری خود را دریافت کرد. تارو و فریدمن برای ادامه زندگی حرفه‌ای خود برنامه‌ای ریختند. آنها هر دو عکس‌های خبری می‌گرفتند اما عکس‌های خود را تحت نام واحد رابرت کاپا می‌فروختند. تارو و فریدمن برای فرار از بازی‌های سیاسی فراگیر در اروپا نامی آمریکایی برای شخصیت حرفه‌ای خود انتخاب کردند که آنها را به بازار پررونق آمریکا متصل می‌کرد. نام "فرانک کاپرا" بازیگر آمریکایی الهام بخش آنها برای انتخاب این نام مستعار بود. این اسم خیلی زود لو رفت. پس از آن فریدمن از نام رابرت کاپا به تنهایی استفاده کرد و تارو نام جدیدی برگزید. او با وام گرفتن از نام‌های "تارو اوکاموتو" هنرمند ژاپنی و "گرتا گاربو" بازیگر سوئدی نام گردا تارو را برای خود برگزید.

سرباز زن جمهوری اسپانیا/ گردا تارو/ ۱۹۳۶

در دهه ۱۹۳۰ عکس‌های این دو فعالیت‌های انتخاباتی جناح چپ فرانسه را پوشش دادند.

هنگامی که جنگ داخلی در اسپانیا شعله گرفت تارو به همراه کاپا و "دیوید سیمور" برای پوشش وقایع جنگ به بارسلون رفت. در اسپانیا تارو به بلوند کوچولو معروف شد. این گروه وقایع جنگ در شمال شرق آراگون و جنوب کوردبا را مستند کردند. تارو و کاپا به صورت مشترک کار می‌کردند و عکس‌های زیادی را با امضای مشترک رابرت کاپا به نشریات اروپایی فروختند. اولین عکس‌های این دو به راحتی از هم تمیز داده می‌شود؛ تارو یک دوربین فرانسوی مارک رولی داشت و عکس‌هایی که می‌گرفت قاب مربع داشتند. اما دوربین کاپا یک لایکای آلمانی بود و عکس‌های مستطیل شکل می‌گرفت. بعد تر در سال ۱۹۳۷ این زوج هر دو به استفاده از فیلم ۱۳۵ روی آوردند. این آغاز دوره انتشار عکس‌هایی با عنوان کاپا و تارو بود.

خیلی زود تارو مستقل تر شد. او به خواستگاری کاپا پاسخ منفی داد و به زودی به حلقه‌ای از روشنفکران اروپایی وارد شد که به سبب عقاید ضد فاشیسم خود در جبهه جمهوری اسپانیا می‌جنگیدند. "ارنست همینگوی" و "جرج اورول" از اعضای این حلقه بودند. به زودی تارو یک قرارداد مستقل با "سه سوا" یک روزنامه دست چپی فرانسوی بست و سپس این امکان را یافت که عکس‌های خود را تحت کپی رایت فوتو تارو در نشریاتی نظیر لایف منتشر کند. تارو به تنهایی در زمان بمباران والنسیا در آن شهر حاضر بود. عکس‌های او از این واقعه در زمره بهترین آثار او قرار دارند. در ژوئیه ۱۹۳۷، عکس‌هایی که تارو به تنهایی از منطقه برونته در حوالی مادرید برای نشریه سه سوا گرفته بود، مورد توجه مطبوعات بین‌المللی قرار گرفت. در آن زمان پروپاگاندای اسپانیای تحت حاکمیت فرانکو ادعا می‌کرد که کنترل برونته را در دست دارد این در حالی بود که جمهوریخواهان منطقه مورد مناقشه را پس گرفته بودند. دوربین و عکس‌های تارو تنها شاهد حقیقی در این معرکه بودند.

به هنگام عقب‌نشینی نیروهای جمهوری از نبرد برونِته، تارو در محل حاضر بود. او بر رکاب ماشینی ایستاده بود که مجروحین نبرد را منتقل می‌کرد. یکی از تانکهای نیروهای جمهوری چپ کرد و به ماشین برخورد. تارو به شدت مجروح شد و روز بعد درگذشت. او به هنگام مرگ در ۲۶ ژوئیه ۱۹۳۷ تنها ۲۷ سال داشت.

بعدها این روایت از مرگ تارو توسط "رابین استامر" روزنامه‌نگار انگلیسی در مقاله‌ای در نشریه نیو استیتس من زیر سؤال رفت. استامر به نقل از "ویلی برانت" دوست آن روزگار تارو و صدراعظم بعدهای آلمان غربی چنین روایت کرد که مرگ تارو در حقیقت بخشی از پاکسازی سوسیالیستهای غیر همسو با مسکو در اسپانیا توسط کمونیستهای استالینیست بود. استامر مدرک دیگری برای این ادعا منتشر نکرد.

نشریه اسپانیایی ال پائس مصاحبه‌ای با یکی از اقوام یک سرباز جمهوری ترتیب داد که در صحنه مجروح شدن تارو حاضر بود. طبق شهادت شاهدین عینی تانکی که چپ کرده بود به روی تارو افتاد و او بر اثر زخمهای ناشی از این حادثه چند ساعت بعد در بیمارستان انگلیسی ال گولوسو درگذشت.

اعتقادات سیاسی تارو او را به چهره شاخصی در میان مخالفین فاشیسم تبدیل کرد. در اول اوت ۱۹۳۷ که می‌توانست تولد ۲۷ سالگی تارو باشد، حزب کمونیست فرانسه مجلس ختم باشکوهی برای بزرگداشت تارو در پاریس برگزار کرد. حزب ترتیب دفن او را در گورستان پر-لاشز داد و طراحی یادمانی برای گور تارو را به آلبرتو جاکومتی سپرد.

نخستین نمایشگاه بزرگ عکس‌های تارو در آمریکا در ۲۶ سپتامبر ۲۰۰۷ توسط مرکز بین‌المللی عکاسی افتتاح شد.

تعدادی از آثار این هنرمند را در گالری ببینید.

مقبره گردا تارو در گورستان پرلاشز