تئاتر استان در رکود و خاموشی
به گزارش روابط عمومی حوزه هنری زنجان؛ به نقل از خبرنگار روزنامه صدای زنجان در گفتگو با «آرزو بهرامی» گفت: با شیوع کرونا تئاتر استان در یک رکود و خاموشی هست.
«آرزو بهرامی» یکی از نمایشنامه‌نویسان استان زنجان است که بارها توانسته است در جشنواره‌های مختلف کشوری دیده شود. او نوشتن را از نوجوانی با حضور در کلاس‌های استاد «حسین فتاحی»، در زمینه داستان کوتاه شروع کرده است و پس از اتمام این دوره در جلسات نگارش داستان و نقد و بررسی آثار که به صورت خودجوش توسط داستان نویسان استان تشکیل شده بود، شرکت کرده است. به گفته بهرامی، او پس از گذراندن این دوره‌ها با حضور در کلاس‌های انجمن نمایش و دوره یکساله‌ی فیلمسازی سینمای جوان، نوشتن نمایشنامه رو آغاز کرده و تا کنون آن را ادامه داده است.
لوح افتخار از جشنواره تئاتر استان برای نمایش «افسانه‌ی عشق»، مقام اول کشوری مسابقات پرسش مهر برای نمایشنامه «اسطوره‌ها نمی‌میرند»، مقام سوم جشنواره ملی نمایشنامهنویسی روح الله برای نمایشنامه «زیر موازی فاصله‌ها»، کسب عنوان برگزیده برای نمایشنامه‌ی «هارمونی خط خطی‌ها» در جشنواره منطقه‌ای طلوع، راهیابی طرح و پس از آن نمایشنامه‌ی «هزار تن من» به جشنواره کشوری بسیج، راهیابی نمایشنامه‌ی« مورچه‌ها روی آب» به مرحله دوم و پایانی جشنواره تئاتر مردمی و جشنواره ملی نمایشنامهنویسی جامعه نگار، برگزیده شدن طرح نمایشنامه‌ی «تا ناکجای بی‌آباد» و شرکت در ورکشاپ‌های آموزشی چهار فصل تئاتر ایران بخشی از جوایز و فعالیت‌های این نمایشنامهنویس زنجانی است.
ایده نمایشنامه «پاره‌نامه زیرپای پرستاری که پیر نبود» این نویسنده نیز به تازگی در میان ایده‌های منتخب برای مرحله اول فصل پنجم چهار فصل تئاتر به چشم می‌خورد.
«پاره نامه زیرپای پرستاری که پیر نبود» در پاسخ به زحمات فراوان مدافعین سپیدپوش سلامت
این نویسنده با بیان اینکه هنوز بسیار جا برای آموختن دارد، اظهار می‌کند: آقای ایوب آقاخانی، مدیر دفتر مطالعات و پژوهش‌های مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری و مؤسس و دبیر پروژه‌ی جامع آموزشیِ نمایشنامهنویسی برای خارج از پایتخت تحت عنوان «چهارفصل تئاتر ایران» برای تقویت نمایشنامهنویسی در کشور هستند. من در چند دوره قبل هم با نمایشنامه‌ی «تا ناکجای بی‌آباد » در این پروژه حضور داشتم و از ورکشاپ نقد و بررسی نمایشنامه که با حضور اساتید بزرگوار آقایان حسین پاکدل، فرهاد امینی و شهرام زرگر برگزار شد استفاده کردم. در این دوره که فراخوان پنجم از دور نوین پروژه چهار فصل با نام مدافعان سلامت است،۹ ایده‌ی اولیه از هشت استان کشور از میان ایده‌های ارسالی از سرتاسر کشور برگزیده شدند که ایده‌ی نمایشنامه‌ی من نیز جزو کارهای برگزیده بود.
این نمایشنامهنویس افزود: ایده‌ی نمایشنامه‌ی «پاره نامه زیر پای پرستاری که پیر نبود» در پاسخ به زحمات فراوان مدافعین سپیدپوش سلامت به ویژه قشر بسیار سختکوش و مبارز میدان نبرد با کرونا، یعنی پرستاران است که به امید خدا در حال نگارش نمایشنامه‌ی کامل آن هستم. ایده این نمایشنامه برداشتی آزاد از زندگی و زحمات یکی از پرستاران سختکوش کشورمان هست که پس از بازنشستگی دوباره جامه‌ی رزم پوشیده و کمر همت به نابودی این ویروس بیماری‌زای سخت‌پیکار بسته است که پس از تکمیل نمایشنامه، نقد و بررسی و در نهایت انتخاب آثار توسط اساتید هیئت علمی صورت خواهد گرفت.
با شیوع کرونا تئاتر استان در یک رکود و خاموشی هست
این هنرمند در خصوص وضعیت تئاتر استان افزود: تئاتر در استان زنجان، فی‌الحال و متاسفانه با شیوع کرونا در یک رکود و خاموشی هست که امیدوارم به زودی و با از میان رفتن بیماری چراغ امید در دل هنرمندان روشن شود و سالن‌های نمایش با حضور تماشاگران و اجراهای ارزنده مملو از شور و حالی دوباره شود اما در مورد نمایشنامهنویسی و در کل نوشتن باید عرض کنم که نوشتن بسیار سخت و پیچیده و مستلزم کوشش بسیار هست. از میان انواع ادبی نمایشنامه از کامل‌ترین‌ها و سخت‌ترین نوع نگارش است. وقتی نمایشنامه می‌نویسیم انگار که یک پروژه عظیم ساختمان را به تنهایی مهندسی می‌کنیم هم اسکلت و طرح ساختمان باید کامل باشد و هم ساختار و چینش تک‌تک واژگان که آجرهای این ساختمان هستند. هم نمای بیرونی و تکنیک کار باید عالی و جذاب باشد و هم درون و محتوای اثر حاصل فکر و اندیشه‌ورزی نویسنده. نمی‌شود خیلی راحت و بدون قلم‌فرسایی بسیار و مطالعه فراوان نمایشنامه نوشت. باید بسیار خواند. بسیار تجربه کرد و حاصل کار را بسیار در محک نقد و بررسی قرار داد و پس از آن تازه به بازنویسی مجدد و تکرار این پروسه طولانی می‌رسیم، پس به این راحتی نمی‌توانیم خود را نمایشنامهنویس معرفی کنیم.
نمایشنامهنویسی کاری نوپا در زنجان است
وی با بیان اینکه درست است که بسیاری از افراد قلم به دست می‌گیرند و در ابتدای کار بسیار خودشان را توانمند می‌دانند اما ادامه این راه فقط برای کسانی میسر است که مطالعه و نوشتن از جدا نشدنی‌های زندگی روزمره‌شان باشد، ادامه داد: در استان ما نمایشنامهنویسی کاری نوپاست و هنوز راه زیادی دارد تا آثار نویسندگان ما جزو بهترین آثار کشور باشند. البته هنرمندان با تجربه و صاحب قلم هم کم نداریم اما نبود یا کمبود جلسات منسجم نقد و بررسی نمایشنامه، نبود انگیزه‌ی بیرونی و تشویق نویسندگان به نوشتن نمایشنامه، کمبود پشتوانه‌های مالی برای اجرای نمایشنامه، عدم برگزاری ورکشاپ‌های استانی با حضور نمایشنامه‌نویسان برتر کشور و بسیاری مشکلات ریز و درشت این چنینی باعث شده هر کدام در کنجی و تنها با انگیزه‌ی درونی مشغول نوشتن باشند. در مورد جوان‌تر‌ها متاسفانه به دلیل سختی‌های فراوان نوشتن نمایشنامه و اینکه نویسندگان همیشه گمنام‌ترین اقشار جامعه هستند استقبال نسل جوان از نوشتن نمایشنامه بسیار کمرنگ است تا حدی که هنرجویان بیشتر تمایل دارند تا در زمینه‌های دیگری چون بازیگری و کارگردانی فعالیت کنند. اما از آنجایی که نوشتن در کنار سختی‌ها و زحمات فراوانش لذت عمیق خلق اثر هنری را به همراه دارد و مطالعه که مکمل نوشتن است می‌تواند جهان‌بینی و سبک زندگی انسان را بسیار تحت تأثیر قرار بدهد، چه خوب است که اگر همتی در راستای آگاهی‌بخشی و جذب و پرورش استعدادهای نوقلمان و انگیزه‌مندی و تشویق نویسندگان صاحب تجربه برای نوشتن در کنار هم و ارتقای سطح نمایشنامهنویسی استان صورت بگیرد.
برای جهانی شدن اول باید بومی‌نویس باشیم
وی در خصوص اصل بومی‌نویسی در نمایشنامهنویسی خاطرنشان کرد: برای جهانی شدن اول باید بومی‌نویس باشیم. بهترین آثار جهان آثاری هستند که مسأله‌ای در محل زندگی قهرمان را مطرح می‌کنند. مساله‌ای که جهانی خواهد شد. برای نوشتن یک اثر خوب اول باید دغدغه‌ی ذهنی خود و مردم اطرافمان را مطرح کنیم و چه بسا بعد از خواندن شدن نمایشنامه و دیده شدن نمایش متوجه بشویم این دغدغه، ذهن‌های بسیاری را درگیر کرده و یه امر جهان‌شمول بوده است. نویسنده‌ای که اول خودش و بعد دنیای اطراف خودش را در ابتدایی‌ترین سطوحش از دوستان و محله و شهر و غیره نشناسد چطور می‌تواند به مسائل ملی و جهانی فکر کند؟ نوشتن یعنی دیدن و نه مشاهده، اگر ما خوب اطراف خود را ببینیم، دیدگاه خلاقانه و نقادانه برای بهتر کردن زندگی داشته باشیم. اثر ما می‌تواند آغازی برای بهتر کردن زندگی حتی یک انسان که چه بسا در نزدیکی ما زندگی می‌کند، باشد. علاوه بر این‌ها شناخت و اشراف بر مسائل بومی و استانی و مسائل فرهنگی و هنری و تاریخی مکانی که در آنجا زیست داریم باعث خلق آثاری می‌شود که شاید روزی در دورترین مناطق جهان باعث شناخت غریبه‌ترین افراد از ما و نسل ما و زندگی ما بشود. همان طور که به واسطه ادبیات هر سرزمین دیگر، با مردم آن سرزمین بیگانه نیستیم.
نویسنده در یک انزوای ذهنی و دور از جامعه نیست
وی در خصوص دغدغه اجتماعی در نوشتن، اظهار کرد: درست است که نوشتن امری درونی و فردی هست و نویسنده در خلوت خود اثری را خلق می‌کند اما نویسنده در یک انزوای ذهنی و دور از جامعه نیست. نویسنده در بطن جامعه است. فردیت ندارد، اگر خوشبخت‌ترین فرد هم باشد با دیدن قطره اشکی در چهره‌ی یک انسان دیگر ستون این سرای خوشبختی بر سرش فرو می‌ریزد و دست به قلم می‌برد تا شاید بتواند تحولی ایجاد کند. هر اثر، فرزند دغدغه‌ها، شناخت و بررسی عمیق نویسنده‌ای است که هم باید جامعه‌شناس باشد، هم روانشناس، هم فرهنگ و اسطوره‌شناس و هم مردم‌شناس. ریشه تمام جنایات بشر در نادانی و جهل است و نوشتن هست که چراغی برای مبارزه با جهل روشن می‌کند. به طوری که هر چقدر فرهنگ یک جامعه بالاتر برود میزان جرم و جنایت در آن جامعه کمتر خواهد شد. هنر نمایش جزو فرهنگ‌سازترین هنرهای جهان هست که با وسعت‌بخشی ذهن و تقویت خردورزی، انسان‌های آگاه‌تری را پرورش میدهد.
متاسفانه اقدامات خاص در استان کمتر صورت گرفته است
وی در پاسخ به اینکه «آموزش نمایشنامهنویسی در استان با چه مشکلاتی روبه رو است؟»، گفت: در استان ما متاسفانه اقدامات خاص و اثرگذاری که با پیگیری‌های مسئولان همراه باشد و باعث تشویق نوقلمان به نوشتن و آموزش آنها بشود، کمتر صورت گرفته است. در دوره‌ی نوجوانی خودم اداره ارشاد پس از برگزاری مسابقه داستان‌نویسی برای برگزیدگان مسابقه، که همگی نوجوان و جوان بودیم دوره دوساله داستان‌نویسی برگزار کرد که تقبل هزینه‌ی مدرس و غیره بر عهده ارشاد بود اما اکنون کمتر شاهد چنین دوره‌های هستیم. البته دوره‌های داستان‌نویسی و تقویت قلم نویسندگان جوان باعث می‌شود در آینده نمایشنامه‌نویسانی با پشتوانه‌ی قوی ادبیات از همین نوقلمان ظهور پیدا کند. به عنوان یک معلم که با نوجوان‌ها سرو کار دارد، متاسفانه شاهدم که گرایش به ادبیات و فرهنگ کشور کره و فراموشی ادبیات و فرهنگ و هنر کشور خودمان بسیار روز افزون است و دلیلش این است که ما سرمایه‌گذاری لازم چه از جهت تولید آثار هنری و چه از جهت پرورش هنرمندان و نویسندگان جوان رو نداریم. در حالی که فرهنگ و ادبیات ما غنی از سوژه است که می‌شود از آن در ساخت انیمیشن، فیلم، داستان و نمایشنامه استفاده کرد و فرهنگ غنی و پربار سرزمین خودمان را به مخاطبین کودک و نوجوان شناساند. البته در حوزه‌هنری به همت آقای نعمتی که از فعالین نمایش استان هستند جلسات نمایشنامهنویسی شکل گرفته است. امیدوارم مسئولان فرهنگی زنجان با جذب و پرورش استعدادها و تشکیل کلاس‌های هنری نویسندگان بزرگی را در آینده تحویل جامعه‌ی تئاتر کشور بدهند.
وی تصریح کرد: در این زمینه هر کجا که سرمایه‌گذاری شده جوانان مستعد هم شناسایی شده‌اند. برای مثال با شناختی که دارم استان‌هایی چون قزوین و اردبیل، تلاش‌های ارزنده‌ای در جهت معرفی و رشد نمایشنامه‌نویسان خود داشته‌اند. با توجه به استعداد فراوان ادبی در زنجان که نمونه بی‌نظیرش شاعر بزرگی چون حسین منزوی هست در صورت شناسایی و پرورش و انگیزه‌مندی، صد البته می‌شود شاهد درخشش ادیبان، داستان‌نویسان، شاعران و نمایشنامه‌نویسان خوبی در سطح شهر، استان و کشور باشیم.
اولین و مهمترین نکته در خلق یک اثر هنری، مخاطب است
بهرامی در پاسخ به سوال اینکه در اجرای نمایشنامه چه مسائلی اهمیت دارند؟ خاطرنشان کرد: اولین و مهمترین نکته در خلق یک اثر هنری چون نمایش، مخاطب الست. وقتی مخاطبی نباشد اثر هنری در عمل تبدیل به یک دل نوشته شخصی می‌شود. پس مهمترین کار در اجرای نمایش توجه به مخاطب و جذب مخاطب و کم‌کم ارتقای فرهنگ و سلیقه‌ی مخاطب است. جذابیت و کشش و تعلیق نمایشنامه در این مورد حرف اول را می‌زند. سادگی در بیان داستان، البته در کنار لایه‌های قوی پنهان نفوذ‌کننده در ذهن مخاطب باعث ماندگاری اثر می‌شود. منظور از جذابیت کشش دراماتیک اثر است. ابتدا باید مخاطب را جذب کنیم سپس او را در دنیای ذهنی اثر غرق کنیم تا بتونیم تأثیری را که می‌خواهیم روی مخاطب بجا بگذاریم تا وقتی از سالن نمایش بیرون می‌رود، شاهد تغییری در اندیشه‌های او هر چند کوچک باشیم. نگاه و دغدغه‌مندی مشترک نویسنده و کارگردان، ارتباط فکری و تحلیل کار توسط کارگردان و بازیگران و مشارکت نویسنده، رسیدن به یک جهان‌بینی مشترک و نحوه ارائه البته نه به لحاظ تکنیک کارگردانی بلکه به جهت مفهوم اثر، مطالعه، نقد و بررسی و نه فقط تشویق‌های دوستانه از ملزومات بعدی در اجرای نمایش است. البته و فرای همه‌ی این موارد لازمه‌ی اینکه نمایشی روی صحنه برود دغدغه‌مندی مسئولان نسبت به ارتقای فرهنگ جامعه و اهمیت به هنر نمایش، فراهم کردن تسهیلات و حمایت مادی و معنوی هنرمندان است.