خوش‌نویس ژاپنی: اکثر ژاپنی‌ها نمی‌دانند که در ایران هم خوشنویسی وجود دارد / خوشنویسی را به صورت مکاتبه‌ای یاد گرفتم / می‌خواهم فرهنگ و هنر قشنگ ایران را به مردم ژاپن معرفی کنم
به گزارش روابط عمومی مرکز تجسمی حوزه هنری به نقل از فارس، تماشای الفبای ژاپنی و تلاش برای فهم آن دشوار است؛ این دقیقاً همان حسی است که یک ژاپنی‌زبان هنگام تماشای کلمات فارسی و خوشنویسی ایرانی تجربه می‌کند. اما وقتی پای علاقه و پشتکار به میان می‌آید، این پیش‌فرض ذهنی دگرگون می‌شود. درست همان اتفاقی که ۴۰ سال پیش برای خانم «هیساکو تسونادا» رخ داد.
خانم هیساکو تسونادا؛ هنرمند ژاپنی
او که متولد ۱۷ مارچ ۱۹۵۷ میلادی (۲۶ اسفند ۱۳۳۵ خورشیدی) است، در دوران دانشجویی در دانشگاه واسدا (قدیمی‌ترین دانشگاه خصوصی ژاپن) رشته تاریخ مشرق‌زمین می‌خواند و زبان فارسی را به عنوان زبان دوم انتخاب می‌کند. خودش می‌گوید: در سال ۱۹۸۳ بعد از پایان دانشگاه، یادگیری زبان فارسی را نزد آقای کیمینوری ناکامورا (مترجم کتاب «بوف کور» اثر صادق هدایت) به مدت هشت سال ـ هفته‌ای یک بار ـ ادامه دادم تا خواندن و نوشتن را یاد بگیریم.
خانم هیساکو تسونادا هنگام آموزش زبان فارسی به نوآموزان ژاپنی
او با تأکید بر این‌که متخصص زبان فارسی نبوده و الان هم نیست و فقط آن را دوست دارد، ادامه می‌دهد: یک روز استادم به من کتاب «راهنمای هنر» را نشان داد که در آن درباره خط خوشنویسی ـ آن هم به نستعلیق زیبا ـ نوشته شده بود. واقعاً متعجب شدم، چون آن زمان نمی‌دانستم که در ایران هم مانند ژاپن هنر خوشنویسی وجود دارد. الان هم اکثر ژاپنی‌ها این موضوع را نمی‌دانند! به این خاطر، برگزاری نمایشگاه و کارگاه خوشنویسی خیلی مهم است.
«در ژاپن حتی یک کتاب خوشنویسی فارسی نبود و من که آن زمان ۳۱ سال داشتم، به صورت مکاتبه‌ای با انجمن خوشنویسان ایران طی یک سال و نیم، خوشنویسی را از استاد حسن سخاوت یاد گرفتم.» خانم تسونادا با بیان این جملات، ادامه می‌دهد: نمی‌دانستم چطور باید قلم بتراشم. در نامه از استاد درباره این موضوع پرسیدم. مدتی بعد، یک بسته به دستم رسید و استاد زحمت کشیده بودند و چند قلم نی تراشیده‌شده برایم فرستاده بودند، اما متأسفانه همه در راه شکسته بودند. اما این نشان داد که چقدر ایرانی‌ها مهربان هستند، این یکی از خاطرات شیرین من است.
خوشنویسی «شاهنامه» توسط خانم تسونادا
او در پاسخ به این پرسش که آیا ابزار خطاطی و لوازم خوشنویسی ایرانی در ژاپن قابل تهیه است یا خیر، توضیح می‌دهد: قلم نی و لیقه در ژاپن وجود ندارد، به خاطر همین برخی اوقات که دوستانم از ژاپن به ایران مسافرت می‌کنند، از آن‌ها درخواست می‌کنم وسایل خوشنویسی را برایم بخرند. البته در ژاپن قلم بامبو وجود دارد و می‌توان از آن استفاده کرد، مرکب ژاپنی هم اگر چه با مرکب ایرانی تا حدودی فرق دارد، اما جنس خوبی دارد و به همین دلیل معمولاً در کلاس از آن استفاده می‌کنم، به جای لیقه هم از پنبه و اسفنج استفاده می‌کنم.
این هنرمند خوش‌ذوق ژاپنی می‌گوید: حدود ۳۰ سال است که به خوشنویسی ایرانی علاقه‌مندم و ضمن سفر به ایران در سال ۱۹۹۱، به مدت سه سال در تهران، در انجمن خوشنویسان ایران نزد مرحوم استاد حسن سخاوت و استاد حمید غبرانژاد تعلیم خط دیدم. بعد از بازگشت به ژاپن، از سال ۱۹۹۴ تا کنون به تدریس زبان فارسی و آموزش خوشنویسی مشغولم و از سال ۲۰۰۶ هر سال نمایشگاه خوشنویسی برگزار می‌کنم.
یکی از آثار خانم تسونادا
خانم تسونادا درباره این پرسش که به شعرهای کدام شاعران ایرانی علاقه‌مند است، گفت: معمولاً سرمشق استادان خوشنویسی، شعرهای فارسی است؛ به همین دلیل مجبورم شعرهای سعدی، حافظ، خیام، مولانا و همه را مطالعه کنم. در ژاپنی به هنر خوشنویسی شو-دو می‌گویند؛ «شو» یعنی نوشتن و «دو» یعنی راه و طریق؛ شاید من یک دم عمر را غنیمت بشمرم و در طریق طولانی و سخت خوشنویسی، گام‌به‌گام راه بروم.
شعرخوانی خانم تسونادا به زبان فارسی
این شعر خیام را در آثارم زیاد نوشته‌ام: ای دوست بیا تا غم فردا نخوریم، وین یک‌دم عمر را غنیمت شمریم، فردا که ازین دیر فنا درگذریم، با هفت هزار سالگان سر بسریم.
کلاس درس خانم تسونادا با حضور شاگردان ژاپنی
این هنرمند ۶۳ ساله درباره فعالیت‌های آموزشی حال و آینده خود توضیح می‌دهد: با لطف و کمک آقای دیوسالار (رایزنی فرهنگی ایران در ژاپن) در رایزنی فرهنگی، زبان فارسی و خوشنویسی تدریس می‌کنم و اگر ممکن باشد از این به بعد هم می‌خواهم با همکاری رایزنی، فعالیت‌های خودم را ادامه دهم تا فرهنگ و هنر قشنگ ایران را به مردم ژاپن معرفی کنم.
