گفتگو با سیدمحمدرضا حسینی کارگردان مستند «ایران 1404»

خودتان را معرفی کنید و بگویید در چه رشته ای فعالیت می کنید و از چند سالگی وارد این حرفه شدید؟

سید محمدرضا حسینی، متولد سال 1375 هستم. از 14 سالگی وارد حرفه فیلمسازی و برنامه سازی شدم و هشت سال است که به صورت حرفه‌ای و تخصصی در این عرصه فعالیت می‌کنم. چندین برنامه تلویزیونی برای شبکه افق، یک مجموعه مستند داستانی برای شبکه مستند و چند برنامه برای شبکه های سراسری یک و دو ساخته ام.

چگونه ساخت مستند ایران 1404 به شما پیشنهاد شد؟

سال گذشته طی جلسه ای با رئیس حوزه هنری استان البرز و به دلیل اعتماد وی به جوانان در حوزه هنر و سوابق کاری بنده، ساخت مستند «ایران 1404» به من پیشنهاد شد؛ تحقیق و پژوهش های مربوط به این پروژه حدود هشت ماه به طول انجامید و در حال حاضر 80 درصد از پروژه انجام شده است.

در خصوص این مستند توضیح دهید و بگویید از چه بخش هایی تشکیل شده است؟

این مستند یک کار چالشی است که بسیاری از سران کشور و افرادی که در تنظیم و تدوین سند توسعه 20 ساله ایران اسلامی دخیل بودند و نیز کارشناسان سیاسی و اجتماعی ملی و بین المللی در آن حضور دارند و قرار است برخی مسائل به صورت شفاف و بی پرده در این مستند به تصویر کشیده شده و به مردم انتقال داده شود.

برای ساخت مستند چشم انداز ایران آینده ابتدا تمام بندهای سند 1404 بررسی شد تا دریابیم که قرار بود هر بند از کجا آغاز و به کجا ختم شود و چه امکاناتی را در اختیار مردم قرار دهد. علل عدم اجرای این سند بررسی و ریشه یابی شد و بسیاری از مسئولین ضعف مسئولیت خود را در مقابل دوربین پذیرفتند.

گفت و گو با مسئولین دست اندرکار این سند چشم انداز از بخش های مستند ایران 1404 است؛ آن ها علت و هدف تنظیم این سند و دلایل عدم اجرای بسیاری از بندهای آن طی چندین دوره فعالیت دولت ها را تشریح می کنند و در واقع این موضوع کارشناسی و به چالش کشیده می شود.

در گفت و گو با این افراد، پس از انجام 80 درصد مصاحبه، مسائلی که اوایل گفت و گو به صورت کامل به آن ها پرداخته نشده مجددا مطالبه و به صورت ریشه ای به آن ها پرداخته می شود؛ این امر موجب می شود فکر آنها درگیر شود و بسیاری از مطالب و نکات کلیدی که بیان نشده را مطرح می کنند.

استفاده از آرشیو تصاویر سال 1381 تا 1383 که این سند در آن سال ها ابلاغ شده بود دیگر بخش مستند مذکور است و بسیاری از مسائل و نامه ها و درخواست های آن زمان نیز به صورت نریشن بر روی تصاویر آرشیوی اجرا خواهد شد.

ساخت مستند ایران 1404 با چه هدفی آغاز شد؟

ساخت این مستند بر اساس فرمایشات مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب مبنی بر مطالبه گری جوانان از مسئولین مربوطه از طریق هنر آغاز شد. هدف اصلی ساخت این مستند آگاه سازی مردم نسبت به رویدادهایی است که باید به صورت ریشه ای در کشور به وقوع بپیوندد.

جوانان انقلابی کشور باید به صورت خودجوش حق و حقوق هم نسل های خود و جامعه را از مسئولین مطالبه کنند تا اتفاقات مثبتی رقم بخورد؛ مسئولین دارای جایگاه و سمت باید پاسخگو باشند. مردم نیز باید نسبت به ایران آینده احساس مسئولیت کنند و گام های مثبتی را در این زمینه بردارند.

بنده جوانی هستم که علاوه بر فعالیت در حوزه فرهنگ و هنر تحت عنوان برنامه سازی و کارگردانی یک فعال اجتماعی و مطالبه گر نیز محسوب می شوم و اعتقاد دارم که باید طبق فرمایش مقام معظم رهبری مطالبه گری از مسئولین صورت گیرد و آن ها نیز باید پاسخگو باشند.

سند ایران 1404 در زمان مسئولیت آیت الله هاشمی رفسنجانی در جایگاه ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام تنظیم شد. وی ایران آینده ای را در ذهن خود تصور کرده بود که در سال 1404 بتواند ژاپن اسلامی را در ایران پیاده سازی کند که در این راستا سند 1404 تنظیم شد و مورد تایید مقام معظم رهبری نیز قرار گرفت.

اما متاسفانه توجه زیادی به این سند صورت نگرفت و رها شد زیرا دولت هایی با نگرش های مختلف روی کار می آیند که دولت های قبلی را قبول ندارند و برای ثابت کردن صحت فعالیت خود اقدامات دوره های قبل را رها می کنند.

چهار دوره دولت روی کار آمده پس از تنظیم این سند، ابتدا فعالیت خود را با عنایت به آن آغاز کردند و بخش هایی از این سند را انجام دادند اما پس از مدتی اذعان کردند که قسمت هایی از آن را قبول ندارند و با بی اعتنایی آن را رها کردند و برنامه ریزی چهار ساله ای برای تحقق آن صورت ندادند.

فرمایشات رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم موجب شد این سند به صورت مجدد به جریان بیفتد و برای تحقق آن تلاش شود و به بسیاری از جایگاه ها و امکانات به ویژه در حوزه ارتباطات و الکترونیک دست یابیم. حتی در دوره ای ایران در حوزه علمی 16 امین کشور جهان بود اما متاسفانه یک پله به عقب بازگشت و در جایگاه 17 ام قرار گرفت.

به نظر شما چه مقدار از مسائل مطرح شده در سند چشم انداز ایران اسلامی تحقق یافته اند؟

شاید از میان تمام مسائل مطرح شده در این سند تنها به تحقق مباحث مربوط به تکنولوژی و ارتباطات، الکترونیک و نظامی نزدیک هستیم و به سایر مسائل اصلا دست پیدا نکرده ایم که کم کاری دولت های روی کار آمده را می توان یکی از علل این موضوع دانست.

ابتدای ابلاغ سند چشم انداز 1404 ایران باید آگاهی بخشی لازم به مردم صورت می گرفت که چه اتفاقاتی در سطح کشور در حال وقوع است اما این امر صورت نگرفت. در حال حاضر 20 الی 30 درصد از این سند اجرا شده است در حالی که اکنون باید به ایستگاه پایانی اجرای آن نزدیک بودیم.

تا تحقق کامل این سند چقدر فاصله داریم؟

بسیاری از بندهای این سند چشم انداز گنگ بوده و اصلا به آن ها پرداخته نشده است بنابراین تا اجرای کامل این سند فاصله زیادی داریم. به نظر من اگر دولت بعدی کارآمد و انقلابی باشد شاید تا پایان دوره اول بیش از نیمی از این سند تحقق یابد که این امر مستلزم همت جهادی نیروهای انقلابی است که دغدغه انقلاب و پیشرفت و آسایش مردم را داشته باشند.

بر اساس تحقیقات و پژوهش های انجام شده در خصوص سندهای دیگر کشورها مانند هند، مالزی و قطر، بسیاری از سندها به صورت 100 درصدی تحقق نیافته اند اما به این مرحله نزدیک شده اند. اگر این سند به صورت 100 درصد در کشور ما محقق نشده نباید ناامید شویم و کار را رها کنیم.

به طور مثال، سند توسعه 25 ساله مالزی به صورت کامل تحقق نیافت اما مورد بی اعتنایی نیز واقع نشد، نقاط ضعف و قوت آن بررسی و سندی تنظیم شد که باگ ها و خطاهای قبلی را نداشته باشد تا بتوانند از طریق آن به نتیجه مدنظر و اهدافشان دست پیدا کنند.

ساخت این مستند چه تاثیری در جامعه خواهد داشت؟

این مستند درسی برای مردم و مسئولینی که برای آینده ایران برنامه ریزی می کنند محسوب می شود تا بتوانند تصمیمات درستی را اتخاذ کرده و به موقع برنامه ریزی کنند. ساخت این کار نیز موجب می شود تأثیر نقش هنر و جوانان در آینده ایران دیده شود و جوانان بتوانند مسئولیت ها و جایگاه هایی را عهده دار شوند.

به نظر من مستند ایران 1404 به مردم جامعه تلنگری می زند تا احساس مسئولیت بیشتری نسبت به جامعه ایرانی اسلامی داشته باشند که این اتفاق رقم خواهد خورد اما باید تداوم یابد زیرا به یک مستند ایران 1404 نمی توان اکتفا کرد و باید ضمن استفاده از المان های هنری، باز هم مستندهای ایران آینده تولید و برنامه های تلویزیونی نیز در راستای ایران آینده ساخته شود.

گاهی تلویزیون برنامه هایی را تولید می کند اما از افراد در جایگاه های مناسب استفاده نمی شود در صورتی که کار را باید به کاردان سپرد. امور هنری باید به افراد متخصص واگذار شود تا خروجی مطلوبی داشته باشد و اتفاقات خاصی را رقم بزند و بتواند مخاطبان بسیاری را جذب کند.

یکی از ریسک های بزرگی که حوزه هنری انجام داد، اعتماد به هنرمندان جوان و یک فیلمساز جوان برای ساخت مستند ایران 1404 بود که این امر قابل ستایش است و قطعا جوانان نیز مانند سال های گذشته این اعتماد را به خوبی پاسخ خواهند داد.

این اقدام موجب شد به عنوان یک کارگردان جوان دهه هفتادی زوایای مختلف یک رویداد ملی را در قالب یک مستند از مسئولین مطالبه کنم. به دلیل فعالیت اجتماعی من جوان در حوزه جوانان در سطح کشور و بعد رسانه ای، اگر قرار بر یک درصد پنهان کاری نیز باشد، طبق فرمایش مقام معظم رهبری در مطالبه گری از سلاح رسانه استفاده و مسائل را مطرح می کنم پس به نفع آن هاست که مسائل را شفاف سازی کنند.

در خصوص عوامل و تجهیزات استفاده شده در این مستند و پخش آن نیز توضیح دهید.

عوامل این مستند، افراد حرفه ای و باتجربه سینما و تلویزیون ایران هستند و من به عنوان کارگردان کار کم سن ترین فرد هستم و سایرعوامل بیش از 35 سال دارند. از تجهیزات به روز و پیشرفته ای نیز در این مستند استفاده شده و تصاویر ضبط شده از کیفیت بالایی برخوردار هستند.

مقرر شده خروجی مستند ایران 1404 در سینماهای حوزه هنری اکران و پس از مدتی در رسانه ملی پخش شود تا مخاطبانی که به سینما دسترسی ندارند نیز بتوانند در جریان این مستند قرار گیرند به همین دلیل تجهیزات و نوع تدوین، سینمایی است. این مستند یک اثر جدید با نگاه سینمایی در قالب مستند است که موجب نمی شود مخاطب، صندلی سینما را ترک کند.