سعید نجفیان:
انگ سفارشی به تئاتر مذهبی، ظلم به این ژانر نمایشی است
باید نوع قضاوت‌مان را نسبت به نمایش‌های مذهبی تغییر دهیم. به صرف این که یک نمایش موضوع مذهبی دارد نباید برچسب سفارشی‌بودن یا کلیشه‌ای به آن زد.
دوشنبه ۰۹ مرداد ۱۳۹۶ - ۱۵:۵۳
کد خبر :
۱۲۴۲۸
سعید نجفیان معتقد است، برچسب کار سفارشی به نمایش‌های مذهبی، ظلمی بزرگ به این ژانر از هنر تئاتر است و نباید همه‌ی نمایش‌هایی که در این حوزه به صحنه می‌روند را با یک نگاه به قضاوت نشست.
او که فصل تابستان را با اجرای نمایش «گوهر» در تماشاخانه‌ی مهر حوزه هنری آغاز کرده از استقبال خوب مخاطبان از این نمایش ابراز رضایت کرد و چشم‌انداز روشنی را برای نمایش‌های ژانر مذهبی متصور شد.
به بهانه‌ی اجرای نمایش «گوهر» به نویسندگی سیروس همتی و کارگردانی سعید نجفیان، خبرنگار صحنه با وی به گفت‌وگو نشست.
* چه شد که متن نمایش «گوهر» را برای اجرا انتخاب کردید؟ گویا نمایش شما اولین اجرا از این متن است.
- بله. این اولین اجرایی است که از نمایش‌نامه‌ی «گوهر» به صحنه رفته است. این متن در یازدهمین جشنواره سراسری تئاتر رضوی حائز رتبه‌ی برتر شد. بعد از مطالعه‌ی این‌نمایش‌نامه از آقای همتی خواستم که اجازه اولین اجرای این متن را به من بدهد و بنا به همکاری‌های پیشین ما و لطفی که سیروس همتی داشت، پذیرفت. این نمایش‌نامه داستان‌گویی بسیار خوبی داشت و از آنجا که به نوعی اقتباس آزاد از ماجرای ساختن مسجد گوهرشاد است تصورم بر این بود که در اجرا، می‌تواند مخاطبان خود را جذب کند.
* به اقتباسی بودن متن اشاره کردید. به نظر شما چقدر معاصرسازی قصه‌های قدیمی برای مخاطبان تئاتر امروز می‌تواند جذاب باشد؟
- بستگی به پرداخت داستان و قدرت نویسنده در اقتباس دارد. به عنوان نمونه در نمایش‌نامه‌ی «گوهر» نویسنده با مهارت توانسته تا روایتی امروزی را بر اساس داستانی تاریخی بازگو کند. به عقیده من برای ارتباط با مخاطب امروز باید زبان او را یاد گرفت و پیدا کرد. از نقاط قوت متن «گوهر» نیز همین نکته است. چون نویسنده به زبان مخاطب امروز داستانش را تعریف می‌کند و برای همین هر شب شاهد حضور تماشاگران زیادی هستیم که اغلب با رضایت سالن را ترک می‌کنند. علاوه بر این، موضوع این نمایش نیز تکرارشونده و از مباحثی است که امروزه روز نیز می‌تواند دغدغه مخاطب باشد. در اقتباس از قصه‌های قدیمی باید توجه کرد که بر اساس زبان و نیاز مخاطب پیش رفت، در غیر این صورت قطعا اجرا با شکست مواجه خواهد شد.
* «گوهر» در ژانر نمایش‌های مذهبی می‌گنجند. آسیب‌های نمایش‌های مذهبی از نظر ما چیست؟
- اولین آسیب نمایش‌های مذهبی، الصاق برچسب سفارشی به اثر است. معتقدم باید نوع قضاوت‌مان را نسبت به نمایش‌های مذهبی تغییر دهیم. به صرف این که یک نمایش موضوع مذهبی دارد نباید برچسب سفارشی‌بودن یا کلیشه‌ای به آن زد. چه بسا نمایش‌های بی‌شماری در ژانرهای کمدی یا اجتماعی دیده‌ایم که هم سفارشی بوده‌اند و هم کلیشه‌ای! می‌خواهم تاکید کنم که بد بودن یا خوب بودن یک نمایش به ژانر آن مربوط نمی‌شود. هر اجرایی نقاط ضعف و قوت خودش را دارد و نمایش‌های مذهبی هم از این قاعده مستثنی نیستند. متاسفانه نوعی انگ زدن در بین منتقدان و مخاطبان شایع شده که تا می‌فهمند نمایشی تمی مذهبی دارد، با عینک بدبینی به آن نگاه می‌کنند. درصورتی که باید از این گونه پیش‌داوری‌ها فاصله بگیریم و نمایش را بر اساس داشته‌ها و کیفیتش ارزیابی کنیم.
* با توجه به این مواردی که ذکر کردید، چه راهکارهایی را برای بهتر شدن وضعیت نمایش‌های مذهبی پیشنهاد می‌کنید؟
- راهکاری که من به آن معتقدم و فکر می‌کنم حتما جواب می‌دهد این است که تئاتر تولید کنیم، تئاتر تولید کنیم و تئاتر تولید کنیم! اگر تولیدات تئاتر ما افزایش پیدا کند، دست مخاطب در گزینش آثار باز است و کیفیت آثار هم در فضای رقابتی به وجود آمده، افزایش پیدا می‌کند. باید زمینه‌ی تولید آثار نمایشی بیش از پیش فراهم شود. ما تماشاگرانی داریم که حاضرند برای دیدن تئاتر خوب، هزینه کنند، پس ما هم به عنوان هنرمندان تولیدکننده اثر، باید آثار در خور توجه‌ای را برای عرضه داشته باشیم.
* به نظر شما، چرا تولید تئاترهای مذهبی در حد مطلوب نیست؟
- دلیل اصلی این اتفاق را در کمبود متن خوب می‌دانم. ما نمایش‌نامه‌های خوب در تئاتر مذهبی خیلی خیلی کم داریم. اگر همین چند جشنواره‌ی تئاتر دینی مثل تئاتر رضوی یا تئاتر سوره نبودند احتمالا اصلا نمایش‌نامه مذهبی نداشتیم! آیا با چاپ پنج تا شش نمایش‌نامه در سال می‌توان مدعی بود که از تئاتر مذهبی حمایت می‌شود؟ به تعداد انگشتان دست، نویسندگان خوبی داریم که بنا بر دغدغه شخصی و حس مسئولیت خودشان، دست به قلم می‌‌شوند و چراغ این تئاتر را روشن نگه داشته‌اند وگرنه خبری از حمایت مستمر نهادهای مسئول در این زمینه دیده نمی‌شود.
* از کم‌کاری نهادهای مسئول گلایه کردید. به نظر شما مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری در راستای حمایت از تئاتر دینی چه اقداماتی می‌تواند انجام دهد؟
- تئاتر دینی نیازمند نگاه جدی مسئولان است. بدون اغراق می‌گویم که از دلسوزترین نهادهایی که در امر ترویج و حمایت از تئاتر دینی فعالیت می‌کند، حوزه هنری است. مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری هم با مدیریت کوروش زارعی، جان تازه‌ای گرفته و حمایت همه‌جانبه‌اش از تئاتر مذهبی مشهود است. باید این حمایت استمرار داشته باشد و محدود به برگزاری جشنواره‌ها نشود. حوزه هنری دو تماشاخانه‌ی بسیار خوب در اختیار دارد و با برنامه‌ریزی می‌تواند در تمام طول سال میزبان آثار فاخر تئاتر دینی باشد.
لینک کوتاه